Ümumi

Oazis nədir?

Oazis, səhralarda və quraq bölgələrdə su mənbəyi olan, bitki örtüyü və canlı həyat üçün əlverişli şərait yaradan bir yerdir. Oazislər adətən yeraltı su mənbələrinin səthə çıxdığı ərazilərdə formalaşır və insanların, heyvanların və bitkilərin yaşaması üçün mühüm rol oynayır.

Oazislər əsasən təbii və insan faktoru olmaqla iki əsas səbəbdən yarana bilər:

  1. Təbii səbəblər: Yeraltı suyun səthə çıxması nəticəsində oazislər meydana gəlir. Bu su mənbələri yeraltı çaylardan və ya artezian sularından qaynaqlanır.
  2. İnsan faktoru: Süni suvarma sistemləri və quyular vasitəsilə müəyyən ərazilərdə oazislər yaradıla bilər.

Oazisin ekoloji əhəmiyyəti

Oazislər səhraların “yaşıl adaları” hesab olunur və ekosistem üçün çox vacibdir. Onların ekoloji əhəmiyyəti aşağıdakılardır:

  • Su mənbəyi: İnsanlar və heyvanlar üçün həyati su mənbəyi rolunu oynayır.
  • Bitki örtüyü: Palmalıqlar, kollar və ot bitkiləri üçün əlverişli şərait yaradır.
  • Biomüxtəliflik: Səhrada yaşayan quşlar, sürünənlər və məməlilər üçün yaşamaq və qidalanmaq imkanı yaradır.

Oazislər qədim zamanlardan insanların məskunlaşdığı yerlər olub. Onlar ticarət yolları üzərində yerləşərək karvanların dayanacaq nöqtəsi kimi istifadə olunurdu. Xüsusilə İpək Yolu boyunca yerləşən oazislər strateji əhəmiyyət daşıyırdı və burada şəhərlər və kəndlər inkişaf edirdi.

Dünyada bir çox məşhur oazis mövcuddur. Bunlardan bəziləri:

  • Siva Oazisi (Misir): Qədim tarixə malik olan bu oazis çölün ortasında yaşıl bir vaha kimidir.
  • Tafilalt Oazisi (Mərakeş): Şimali Afrikanın ən böyük oazislərindən biridir.
  • Huacachina Oazisi (Peru): Qum təpələri arasında yerləşən gözəl bir turistik məkan.

Oazislərin kənd təsərrüfatında rolu

Oazislər suya çıxış imkanı verdiyi üçün burada kənd təsərrüfatı geniş inkişaf etmişdir. Oazislərdə əsasən aşağıdakı bitkilər yetişdirilir:

  • Xurma palması
  • Zeytun
  • Sitrus meyvələri
  • Tərəvəz və bostan bitkiləri

Oazislərdə yaşayan insanlar

Oazislərdə əsasən köçəri və yarımköçəri tayfalar yaşayır. Onlar əsasən maldarlıq, əkinçilik və ticarətlə məşğul olurlar. Bəzi oazislər isə turizm mərkəzinə çevrilərək iqtisadi baxımdan inkişaf etmişdir.

Oazislərin qorunması və davamlılığı

İqlim dəyişikliyi və insan fəaliyyətləri oazislərin mövcudluğunu təhlükə altına ala bilər. Oazislərin qorunması üçün aşağıdakı tədbirlər görülməlidir:

  • Su ehtiyatlarının davamlı idarə olunması
  • Aşınmaya qarşı torpağın qorunması
  • Ətraf mühitin çirklənməsinin qarşısının alınması

Bir cavab yazın

Sizin e-poçt ünvanınız dərc edilməyəcəkdir. Gərəkli sahələr * ilə işarələnmişdir

Back to top button