Operetta nədir?
Operetta XIX əsrdə yaranmış musiqili teatr janrıdır. Əsasən Avropada populyarlaşan bu janrın məqsədi tamaşaçılara həm əyləncə, həm də musiqi ilə zəngin bir təcrübə təqdim etmək idi. Operettanın əsas yaradıcılarından biri Fransada Jacque Offenbach hesab edilir. Daha sonra Avstriyada Johann Strauss kimi bəstəkarlar bu janrı inkişaf etdirərək qlobal səviyyədə tanıtdılar.
Operetta, operaya bənzəsə də, daha yüngül mövzular və qısa formatlı hekayələrlə fərqlənir. Aşağıda operettanın əsas xüsusiyyətlərini görə bilərsiniz:
- Yüngül mövzular: Dram deyil, əyləncə və yumor ön plandadır.
- Dialoglar: Musiqi ilə yanaşı, mətn dialoqları da mövcuddur.
- Melodik musiqi: Mahnılar yaddaqalan və daha sadə quruluşludur.
- Qısa müddət: Operaya nisbətən daha qısa səhnələr və aktyorluq nümayiş etdirilir.
Operettanın növləri
Operettanın bir neçə növü mövcuddur. Hər biri müxtəlif mədəniyyətlər və dövrlər üçün uyğunlaşdırılmışdır:
- Fransız operettası: Daha yüngül və zarafat dolu mövzularla tanınır.
- Vyana operettası: Daha romantik və melodik musiqilər ön plandadır.
- İngilis operettası: Ciddi satira və sosial mövzuları əhatə edir.
Operettanın məşhur nümunələri
Bir çox operetta əsərləri dünya səhnəsində məşhur olmuşdur. Bunlara aşağıdakılar daxildir:
- Jacques Offenbach – Orfe və Cəhənnəm (Orpheus in the Underworld)
- Johann Strauss II – Yarasa (Die Fledermaus)
- Gilbert və Sullivan – Penzance Piratları (The Pirates of Penzance)
Operettanın müasir dövrdə rolu
Bu janr əvvəlki qədər populyar olmasa da, operetta hələ də bəzi teatr səhnələrində öz yerini qoruyur. Müasir operettalar, klassik musiqi ilə teatr sənətini birləşdirərək tamaşaçılara unikal təcrübə təqdim edir. Bununla yanaşı, operettanın bəzi elementləri müasir musiqili teatr və Broadway tamaşalarına təsir etmişdir.
Operettanın fərqləndirici cəhətləri
- Opera ilə fərqi: Operada bütün mətnlər musiqi ilə ifadə olunur, operettada isə mətnlərin bir hissəsi danışıq formasındadır.
- Məqsəd: Əyləncə, yumor və yüngül mövzulara diqqət yetirilir.
- Tamaşaçı kütləsi: Operettalar geniş tamaşaçı kütləsi üçün nəzərdə tutulur və daha əlçatan hesab edilir.
Müasir teatrda operettanın təsiri danılmazdır. Broadway və digər musiqili tamaşalar operettanın əsas prinsiplərindən bəhrələnmişdir. Bu da göstərir ki, operetta yalnız keçmişin bir parçası deyil, həm də bu günün sənətində öz izini saxlayır.