Terminlər

Diaqnostik qiymətləndirmə nədir?

Diaqnostik qiymətləndirmə, tədris prosesinin əvvəlində və ya müəyyən mərhələlərində tələbələrin bilik və bacarıq səviyyəsini müəyyənləşdirmək üçün aparılan qiymətləndirmə növüdür. Bu qiymətləndirmənin əsas məqsədi tələbənin mövzuya dair ilkin biliklərini, güclü və zəif tərəflərini, habelə hansı sahələrdə əlavə dəstəyə ehtiyacı olduğunu müəyyən etməkdir. Diaqnostik qiymətləndirmə müəllimlərə tələbələrin təlimə hazırlığını və inkişaf sahələrini daha yaxşı anlamağa kömək edir, beləliklə, tədris prosesini fərdiləşdirməyə və daha səmərəli tədris planı hazırlamağa imkan yaradır.

Diaqnostik qiymətləndirmənin mahiyyəti

Diaqnostik qiymətləndirmə, tələbənin müəyyən mövzu və ya sahə üzrə əvvəlcədən nə qədər biliyə malik olduğunu qiymətləndirməyə xidmət edir. Bu proses müəllimlər üçün əhəmiyyətlidir, çünki tələbələrin hansı biliklərə sahib olduğunu və hansı biliklərə ehtiyac duyduğunu aşkar etmək tədrisin planlaşdırılmasına kömək edir. Diaqnostik qiymətləndirmə nəticəsində tələbələrə fərdi olaraq əlavə dəstək göstərilə bilər və onların özlərini tədris prosesində daha güvənli hiss etmələrinə şərait yaradılır.

Diaqnostik qiymətləndirmə, digər qiymətləndirmə növlərindən fərqli olaraq, tələbənin inkişafını izləmək və nəticələrini qiymətləndirmək məqsədi daşımır. Əksinə, bu qiymətləndirmə daha çox tələbənin başlanğıc vəziyyətini təyin etməyə yönəlmişdir. Bu da tələbənin təlim prosesində hansı səviyyədən başladığını müəyyən etməyə və həmin səviyyəyə uyğun tədris strategiyası hazırlamağa imkan verir.

Diaqnostik qiymətləndirmə növləri

Diaqnostik qiymətləndirmə müxtəlif formalarda həyata keçirilə bilər və fərqli metodlarla aparıla bilər. Əsas diaqnostik qiymətləndirmə növlərinə aşağıdakılar daxildir:

  • Testlər və sorğular
  • Şifahi sorğu
  • Görüş və müsahibələr
  • Açıq suallar və esse yazıları

Testlər və sorğular diaqnostik qiymətləndirmədə ən geniş istifadə olunan metodlardandır. Bu üsul tələbələrin mövzuya dair biliklərini və anlayışlarını müəyyənləşdirmək üçün standart suallar təqdim etməyə imkan verir. Testlər və sorğular həm müəllim, həm də tələbə üçün asanlıqla dəyərləndirilə bilir və nəticələr daha sürətli əldə edilir.

Şifahi sorğu, müəllimin tələbələrə mövzu ilə bağlı suallar verərək onların cavablarını dinləməsi prosesidir. Bu üsul tələbənin bilik səviyyəsini, onun məsələyə yanaşma tərzini və düşüncə qabiliyyətini daha yaxından müşahidə etməyə imkan verir. Şifahi sorğular dərsdən əvvəl və ya dərs zamanı aparıla bilər.

Müəllimlər tələbələrin bilik və bacarıq səviyyəsini müəyyən etmək üçün fərdi və ya qrup şəklində görüşlər təşkil edə bilər. Bu görüşlər tələbələrin mövzuya dair fikirlərini və yanaşmalarını anlamağa kömək edir və fərdi tədris planı hazırlamaq üçün qiymətli məlumatlar təqdim edir.

Açıq suallar və esse yazıları tələbələrin öz fikirlərini sərbəst şəkildə ifadə etməsinə imkan verir. Bu üsul tələbənin mövzuya dair biliklərini və yaradıcı düşüncə qabiliyyətini üzə çıxarmaq üçün əla vasitədir. Müəllim tələbənin yazılı işini təhlil edərək onun hansı biliklərə ehtiyacı olduğunu müəyyən edə bilər.

Diaqnostik qiymətləndirmənin əhəmiyyəti

Diaqnostik qiymətləndirmənin təhsil prosesində bir çox üstünlükləri var. Bu qiymətləndirmə növü tələbə-müəllim əlaqələrini gücləndirməyə, tələbələrin təlim prosesində daha uğurlu olmasına və tədrisin fərdiləşdirilməsinə şərait yaradır. Aşağıda diaqnostik qiymətləndirmənin əsas əhəmiyyətlərinə nəzər salaq:

Diaqnostik qiymətləndirmə tələbələrin fərdi ehtiyaclarını və tədris səviyyəsini müəyyən etməyə kömək edir. Müəllim tələbələrin güclü və zəif tərəflərini dərk edərək dərs planını onların ehtiyaclarına uyğun olaraq dəyişdirə və fərdiləşdirə bilər. Bu, tədrisin daha səmərəli və tələbə yönümlü olmasına imkan yaradır.

Diaqnostik qiymətləndirmə, tələbənin mövzuya dair ilkin biliklərini qiymətləndirməyə imkan verir. Bu qiymətləndirmə tələbənin müəyyən mövzuda tədrisə nə qədər hazır olduğunu aşkar edir və ona uyğun tədris strategiyası qurmağa kömək edir. Bu da tələbənin təlim prosesində çətinlik çəkmədən uğurla irəliləməsinə şərait yaradır.

Diaqnostik qiymətləndirmə nəticəsində müəllim tələbələrə fərdi olaraq əlavə dəstək göstərmək üçün lazım olan məlumatları əldə edir. Bu məlumatlar əsasında müəllim tələbələrin ehtiyaclarına uyğun xüsusi dərslər və ya əlavə tapşırıqlar hazırlaya bilər.

Diaqnostik qiymətləndirmə vasitəsilə müəllimlər tədris prosesində tələbələrin qarşıya qoyulan məqsədlərə çatması üçün uyğun tədris məqsədləri təyin edə bilər. Bu qiymətləndirmə tələbələrin inkişafını izləməyə və məqsədlərə çatmaq üçün daha yaxşı tədris planı qurmağa imkan verir.

Diaqnostik qiymətləndirmənin aparılmasında əsas qaydalar

Diaqnostik qiymətləndirmə aparılarkən bəzi əsas qaydalara əməl etmək tələbənin potensialını düzgün qiymətləndirmək baxımından əhəmiyyətlidir:

  • Məqsədi müəyyənləşdirmək: Diaqnostik qiymətləndirmənin məqsədini dəqiq müəyyən etmək vacibdir. Müəllim, tələbənin hansı sahələrdə dəstəyə ehtiyacı olduğunu öyrənmək üçün sualları uyğun şəkildə hazırlamalıdır.
  • Uyğun qiymətləndirmə metodları seçmək: Qiymətləndirmənin məqsədinə uyğun qiymətləndirmə metodlarını seçmək tələbələrin daha dəqiq qiymətləndirilməsinə imkan verir.
  • Qeyri-şəxsi yanaşma: Diaqnostik qiymətləndirmə zamanı tələbələrin fərdi xüsusiyyətlərinə hörmət etmək və onları qiymətləndirərkən qeyri-şəxsi yanaşma tətbiq etmək vacibdir.
  • Nəticələrin təhlili və qiymətləndirmə: Qiymətləndirmə nəticələrinin təhlil edilməsi və tələbələrin fərdi ehtiyaclarına uyğun tədbirlər görmək tədris prosesinin uğurla həyata keçirilməsinə imkan yaradır.

Diaqnostik qiymətləndirmə, tələbələrin tədris prosesinə hazırlığını və bilik səviyyəsini qiymətləndirmək üçün vacib bir prosesdir. Bu qiymətləndirmə növü, tədrisin fərdiləşdirilməsinə və tələbələrin inkişaf sahələrinin müəyyən edilməsinə şərait yaradır. Diaqnostik qiymətləndirmə ilə müəllimlər tələbələrə əlavə dəstək verə və onların uğurla öyrənmə prosesində irəliləməsinə yardımçı ola bilər. Təhsil prosesində diaqnostik qiymətləndirmənin tətbiqi tədris prosesinin səmərəliliyini artırır və hər bir tələbənin ehtiyaclarına cavab verir.

Bir cavab yazın

Sizin e-poçt ünvanınız dərc edilməyəcəkdir. Gərəkli sahələr * ilə işarələnmişdir

Back to top button