Kərəviz nədir?

Kərəviz (Apium graveolens), insan sağlamlığı üçün çox faydalı olan tərəvəz bitkisidir. O, aşağı kalorili qidalar sırasında yer alır və vitaminlər, minerallar və antioksidantlarla zəngindir. Kərəvizin həm sapları, həm də yarpaqları qida olaraq istifadə edilir və bu bitki çox vaxt salatlarda, şorbalar və yeməklərdə özünə yer tapır. Kərəviz təkcə ləzzətli dadı ilə deyil, həm də sağlamlığa olan çoxsaylı faydaları ilə tanınır. Bu yazıda kərəvizin nə olduğunu, onun qida dəyərini, faydalarını və necə istifadə edildiyini ətraflı araşdıracağıq.

Kərəviz nədir?

Kərəviz, şumlu bitkilər fəsiləsinə aid olan və geniş şəkildə yetişdirilən bir tərəvəzdir. O, hündürlüyü 30-80 sm arasında dəyişən və yaşıl rəngli nazik sapları olan bir bitkidir. Kərəvizin yarpaqları və sapları qida kimi istifadə oluna bilir və onun tərkibində çoxlu miqdarda vitamin və minerallar var. Kərəviz həmçinin əczaçılıqda da istifadə olunan bir bitki kimi tanınır və qədim dövrlərdən bəri tibbi məqsədlərlə istifadə edilmişdir.

Kərəviz iki əsas növdə yetişdirilir: adi kərəviz və saplı kərəviz. Adi kərəvizin əsasən kökü və yarpaqları istifadə olunsa da, saplı kərəviz xüsusilə sapları ilə tanınır və qida məqsədilə daha çox bu hissəsi istifadə edilir. Kərəviz çox kalorili deyil, amma vitamin və minerallar baxımından çox zəngindir.

Kərəvizin tərkibi

Kərəviz vitaminlər və minerallarla zəngin bir bitkidir və aşağı kalorili qida kimi sağlam qidalanma üçün ideal seçimdir. Onun tərkibində A, K, C və B vitaminləri, həmçinin kalium, folat və maqnezium kimi minerallar var. Aşağıda kərəvizin əsas tərkib elementlərini daha ətraflı izah edək:

Kərəvizdə A vitamini görmə qabiliyyətini yaxşılaşdırmaq və immun sistemini gücləndirmək üçün vacibdir. Bu vitamin dərinin sağlamlığını dəstəkləyir və bədənin infeksiyalara qarşı müdafiəsini artırır.

K vitamini qan laxtalanmasında mühüm rol oynayır və sümük sağlamlığını qorumağa kömək edir. Kərəviz K vitamini ilə zəngindir, bu da onu sümük sağlamlığı üçün faydalı edir.

C vitamini orqanizmin antioksidant müdafiəsini artırır, dəri sağlamlığını qoruyur və immuniteti gücləndirir.

Kalium ürək sağlamlığı üçün vacibdir, qan təzyiqini tənzimləyir və əzələ funksiyalarını dəstəkləyir.

Folat, hüceyrə bölünməsini dəstəkləyir və xüsusilə hamiləlik dövründə dölün sağlam inkişafı üçün çox vacibdir.

Kərəvizdə su tərkibi yüksəkdir, bu da onu yaxşı nəmləndirici bir qida edir. Bu bitki az kalorili və yağsızdır, lakin liflə zəngindir və bu da həzm sisteminə faydalıdır.

Kərəvizin sağlamlığa faydaları

Kərəviz insan orqanizmi üçün çoxsaylı faydalar təmin edir və sağlam bir pəhriz üçün mükəmməl qida sayılır. Aşağıda kərəvizin əsas faydalarını nəzərdən keçirək:

• Qan təzyiqini tənzimləyir – Kərəvizdə yüksək miqdarda kalium və maqnezium var. Bu minerallar qan təzyiqini tənzimləyir və ürək-damar sağlamlığını dəstəkləyir. Mütəmadi olaraq kərəviz yemək hipertoniya (yüksək qan təzyiqi) riskini azalda bilər.
• Antioksidant təsiri – Kərəviz antioksidantlarla zəngindir və bədənin sərbəst radikallar tərəfindən zədələnməsinə qarşı müdafiə yaradır. Bu antioksidant təsir xərçəng və digər xroniki xəstəliklər riskini azalda bilər.
• Həzm sistemini dəstəkləyir – Kərəviz tərkibində bol miqdarda lif saxlayır ki, bu da həzm sistemini nizamlayır və bağırsaq fəaliyyətini yaxşılaşdırır. Lifli qidalar həzmi asanlaşdırır və qəbizlik probleminin qarşısını alır.
• Arıqlama üçün ideal qida – Kərəviz aşağı kalorili və yüksək su tərkibinə malikdir, bu da onu arıqlamaq istəyənlər üçün ideal qida halına gətirir. Kərəviz həmçinin uzun müddət toxluq hissi yaradır.
• İltihab əleyhinə təsir göstərir – Kərəviz tərkibində iltihab əleyhinə birləşmələr var ki, bu da iltihabın və ağrıların azalmasına kömək edir. Oynaqlarında iltihab və artritdən əziyyət çəkən insanlar üçün kərəviz faydalı ola bilər.
• Xolesterolu aşağı salır – Araşdırmalar göstərir ki, kərəviz xolesterol səviyyəsini aşağı sala və ürək sağlamlığını qorumağa kömək edə bilər.

Kərəvizin istifadəsi

Kərəviz geniş bir kulinariya istifadəsinə malikdir və müxtəlif yeməklərdə özünə yer tapır. O, salatlara, şorbalara, qızartmalara və hətta sulara əlavə olunur. Aşağıda kərəvizin istifadəsi ilə bağlı bir neçə üsulu nəzərdən keçirək:

• Salatlarda istifadə – Kərəviz salatlarda çox yayılmış bir tərkibdir. O, təravətli dadı və xırtıldayan quruluşu ilə salatlara xüsusi ləzzət qatır. Saplı kərəvizi nazik dilimlərə doğrayaraq, digər tərəvəzlərlə birləşdirərək salatlar hazırlamaq mümkündür.
• Şorbalarda istifadə – Kərəviz şorbalar və buxarda bişirilən yeməklərdə də geniş istifadə olunur. O, yeməklərə zəngin və təbii bir ləzzət qatır.
• Meyvə-tərəvəz sularında istifadə – Kərəviz sağlam meyvə və tərəvəz sularına əlavə edilə bilər. O, orqanizmin su balansını qorumağa kömək edir və bu cür içkilərlə detoks proqramlarında geniş istifadə olunur.
• Qızartmalarda istifadə – Kərəviz sapları qızartmalarda və qovurmalarda da istifadə edilə bilər. Onun xırtıldayan quruluşu yeməklərə əlavə olaraq müxtəlif dad qatır.

Kərəvizin yan təsirləri

Kərəviz sağlam bir qida olsa da, bəzi insanlarda allergik reaksiyalara səbəb ola bilər. Kərəviz allergiyası çox nadir olsa da, bəzi insanlarda dəri səpgiləri, nəfəs darlığı və ya həzm problemləri yarada bilər. Buna görə də, ilk dəfə kərəviz istifadə edərkən diqqətli olmaq vacibdir.

Həmçinin kərəviz yüksək miqdarda natrium tərkibinə malik ola bilər. Əgər gündəlik duz qəbulunu məhdudlaşdıran bir pəhrizdə olursunuzsa, kərəvizi az miqdarda yemək tövsiyə olunur. Bu xüsusilə qan təzyiqi problemləri olan insanlar üçün vacibdir.

Kərəviz çox yönlü və sağlam bir tərəvəzdir. O, az kalorili, lakin zəngin qida tərkibli olması ilə sağlam pəhrizlərin vacib hissəsinə çevrilmişdir. Kərəvizin müntəzəm qəbulu ürək sağlamlığını dəstəkləyir, həzm sistemini nizamlayır və arıqlamağa kömək edir. Onun müxtəlif kulinariya istifadəsi isə onu çox geniş miqyasda populyar edir. Kərəviz, sağlamlıq üçün olduqca faydalı bir tərəvəzdir və müntəzəm olaraq qidalanma siyahısına əlavə edilməsi tövsiyə olunur.