Korreksiya nədir?

Korreksiya (koreksiya), latın dilindən “correctio” sözündən yaranmışdır və “düzəliş”, “isəah” mənasını verir. Bu termin, müxtəlif sahələrdə istifadə olunan bir anlayışdır və adətən, səhvlərin, qeyri-dəqiqliklərin və ya yanlışlıqların aradan qaldırılması prosesini əhatə edir. Korreksiya həm fiziki, həm də mənəvi problemlərin düzəldilməsi üçün istifadə oluna bilər. Tibbdən tutmuş təhsil və maliyyə sahələrinə qədər geniş bir spektrdə tətbiq olunur.

Bu məqalədə, korreksiyanın nə olduğunu, onun tətbiq sahələrini və əsas növlərini geniş şəkildə izah edəcəyik.

Korreksiya nə deməkdir?

Korreksiya, hər hansı bir fəaliyyətin və ya prosesin səhvlərdən və çatışmazlıqlardan azad edilməsi deməkdir. Bu anlayış fərqli kontekstlərdə fərqli mənalara sahib ola bilər. Məsələn, təhsil sahəsində korreksiya tələbələrin biliklərindəki çatışmazlıqların aradan qaldırılmasıdır. Tibbi kontekstdə isə görmə qabiliyyətinin, duruşun və ya digər fiziki problemlərin düzəldilməsi mənasında istifadə edilir. Maliyyə bazarlarında korreksiya isə qiymətlərin müvəqqəti azalmasını və ya bazarda düzgün olmayan balansların aradan qaldırılmasını ifadə edir.

Korreksiya prosesi, nəticələrin daha səmərəli və düzgün olmasını təmin etmək məqsədilə edilən dəyişikliklərdən ibarətdir. Bu proses zamanı müəyyən edilməyən səhvlər aradan qaldırılır və çatışmazlıqlar düzəldilir.

Korreksiya növləri

Korreksiya, müxtəlif sahələrdə tətbiq olunduğu üçün fərqli növlərə bölünür. Aşağıda ən geniş yayılmış korreksiya növlərinə nəzər salaq:

• Tibbi korreksiya, adətən, bədənin müəyyən hissələrində olan problemlərin, xəstəliklərin və ya qüsurların düzəldilməsini nəzərdə tutur. Bu növ korreksiya bədən funksiyalarını və ya estetik qüsurları aradan qaldırmaq üçün istifadə olunur. Məsələn, göz korreksiyası, dişlərin düzəldilməsi və ya qamətin korreksiyası tibbi sahədə yayılmış korreksiya növləridir.
• Maliyyə bazarlarında korreksiya, qiymətlərin müvəqqəti olaraq azalması və ya bazarda balansın pozulması nəticəsində qiymətlərin yenidən normala qayıtması prosesidir. Birja və maliyyə bazarlarında qiymətlər çox vaxt sürətlə dəyişir və bazarda çox yüksək qiymət artımları müşahidə olunduqda, müəyyən bir mərhələdə qiymətlərin azalması baş verir. Bu proses bazar korreksiyası kimi tanınır.
• Təhsil və psixoloji korreksiya, bilik və davranış çatışmazlıqlarının düzəldilməsi və inkişaf etdirilməsi məqsədilə istifadə olunur. Təhsil sahəsində korreksiya, tələbələrin müəyyən sahələrdəki zəif cəhətlərini aradan qaldırmaq üçün tətbiq olunur. Psixoloji korreksiya isə insanların mənfi davranışlarını və emosional problemlərini düzəltməyə yönəlib.
• Texniki korreksiya, maşınların, cihazların və ya texniki sistemlərin düzgün işləmədiyi hallarda həyata keçirilən düzəlişlər və təmir işlərini nəzərdə tutur. Bu növ korreksiya, cihazların daha səmərəli və təhlükəsiz işləməsini təmin etmək üçün tətbiq olunur.

Tibbi korreksiya: görmə korreksiyası

Tibbi sahədə ən çox istifadə olunan korreksiya növlərindən biri görmə korreksiyasıdır. Görmə korreksiyası gözlərin funksiyasını yaxşılaşdırmaq və müxtəlif görmə problemlərini aradan qaldırmaq üçün tətbiq edilir. Aşağıda görmə korreksiyasının əsas növlərinə nəzər salaq:

Görmə problemləri yaşayan insanlar üçün ən yayılmış korreksiya üsulu eynək və kontakt linzalardır. Bu vasitələr vasitəsilə gözlərə lazım olan optik düzəlişlər edilir və görmə qabiliyyəti yaxşılaşdırılır.

Lazer əməliyyatları müasir dövrdə görmə korreksiyası üçün geniş yayılmış üsuldur. Lazer əməliyyatları vasitəsilə görmə problemləri olan şəxslərin gözləri düzəldilir və bu, daimi bir korreksiya üsulu hesab olunur.

Maliyyə bazarlarında korreksiya

Maliyyə bazarlarında qiymət dəyişiklikləri çox zaman qısa müddətli olur. Bazar korreksiyası, bazarın bir istiqamətə həddindən artıq hərəkət etməsindən sonra yaranan düzəliş prosesidir. Bu düzəlişlər, qiymətlərin normallaşması və ya bazarın sabitləşməsi məqsədilə baş verir.

Bazar korreksiyası zamanı qiymətlər müəyyən bir müddət azalmağa başlayır. Bu azalma, bazarda qiymətlərin həddindən artıq yüksəlməsinə reaksiya olaraq baş verir və balansı bərpa etməyə yönəlir.

Bazar korreksiyası zamanı qiymətlər azaldıqdan sonra bir nöqtədə sabitləşir. Bu, bazarın yenidən tarazlığa gəlməsi prosesidir. Bazar korreksiyası investorlar üçün riskləri azaltmaq məqsədilə istifadə olunan mühüm proseslərdən biridir.

Psixoloji korreksiya

Psixoloji korreksiya, insanın davranış və emosional problemlərini düzəltmək üçün istifadə edilən metod və texnikalar toplusudur. Bu proses, psixoloji problemləri olan şəxslərə kömək etmək və onların davranışlarını normallaşdırmaq məqsədilə həyata keçirilir.

Davranışların dəyişdirilməsi

Psixoloji korreksiya zamanı insanın mənfi davranışları dəyişdirilir. Məsələn, özünü çox gərgin və ya əsəbi hiss edən insanlar üçün xüsusi psixoloji texnikalar vasitəsilə sakitləşdirici və davranış tənzimləyici korreksiya tətbiq edilir.

Emosional problemlərin həlli

Psixoloji korreksiya, həmçinin emosional problemləri aradan qaldırmaq üçün istifadə olunur. İnsanlar depressiya, narahatlıq və digər emosional problemlər yaşadıqda, psixoloji korreksiya onların emosional vəziyyətini düzəltməyə kömək edir.

Təhsil sahəsində korreksiya

Təhsil korreksiyası, tələbələrin zəif sahələrini inkişaf etdirmək və onların biliklərində olan çatışmazlıqları aradan qaldırmaq məqsədilə tətbiq olunur. Təhsil sahəsində korreksiya dərs prosesi zamanı və ya fərdi dərslər vasitəsilə həyata keçirilə bilər.

Təhsil korreksiyası zamanı müəllimlər tələbələrin fərdi ehtiyaclarını nəzərə alaraq xüsusi dərs proqramları hazırlayırlar. Bu dərslər vasitəsilə tələbələrin zəif cəhətləri inkişaf etdirilir və onların bilikləri möhkəmləndirilir.

Bəzi hallarda təhsil korreksiyası sinifdə tətbiq olunur və müəllimlər dərsləri daha effektiv və hər bir tələbənin ehtiyaclarına uyğun şəkildə tənzimləyir. Bu prosesdə tələbələrin zəif tərəfləri nəzərə alınaraq dərs planları hazırlanır.

Korreksiya, müxtəlif sahələrdə səhvlərin, çatışmazlıqların və problemlərin düzəldilməsi prosesidir. Tibbi, maliyyə, psixoloji və təhsil sahələrində korreksiya vacib rol oynayır və fərqli məqsədlərə xidmət edir. Korreksiya prosesləri nəticəsində insanlar daha yaxşı nəticələr əldə edir, səhvlər düzəldilir və problemlər həll olunur.