Kurkuma nədir?

Kurkuma (elmi adı Curcuma longa), zəncəfilkimilər (Zingiberaceae) ailəsinə aid olan və Hindistan, Cənub-Şərqi Asiya kimi tropik bölgələrdə yetişən bir bitkidir. Onun əsas hissəsi kökü (rizomu) və toz halında istifadə edilən zəfəran sarısı adlı ədviyyatdır. Kurkuma həm mətbəxdə geniş istifadə edilir, həm də sağlamlıq üçün bir çox faydası ilə tanınır.

Kurkuma haqqında daha ətraflı:

Kurkumanın tarixi və mənşəyi

Kurkumanın istifadəsi min illərlə davam edən qədim bir tarixə malikdir. Əsasən Hindistan mətbəxində istifadə olunan kurkuma, eyni zamanda qədim Ayurvedik təbabətdə və Çin təbabətində şəfa verici xüsusiyyətləri ilə məşhurdur. Onun əsas aktiv maddəsi kurkumin adlanan birləşmədir, hansı ki, kurkumaya sarı rəng verir və çoxsaylı sağlamlıq faydalarına malikdir.

Kurkumanın sağlamlığa faydaları

1. Antioksidant və iltihab əleyhinə xüsusiyyətlər: Kurkuma, güclü antioksidant təsiri ilə tanınır və bədəndə iltihabı azalda bilər. Kurkumin adlı aktiv maddə, bədəndəki sərbəst radikallarla mübarizə apararaq hüceyrələri qoruyur. Bu, iltihabla əlaqəli xəstəliklərin (artrit, ürək xəstəlikləri və s.) qarşısını almağa kömək edir.
2. Həzmə dəstək: Kurkuma həzm sisteminin sağlamlığını dəstəkləyir və həzmi yaxşılaşdırmağa kömək edir. Qədimdən bəri mədə problemlərinin aradan qaldırılmasında və qaraciyər funksiyalarının normallaşmasında istifadə olunur.
3. Ürək sağlamlığına faydaları: Kurkuma, qan dövranını yaxşılaşdıraraq ürək-damar xəstəliklərinin riskini azalda bilər. Antioksidant xüsusiyyətləri sayəsində damarları qoruyur və xolesterin səviyyəsini normallaşdırmağa kömək edir.
4. Beyin funksiyalarının dəstəklənməsi: Kurkumanın tərkibindəki kurkumin maddəsi beyində neyrotrofik faktoru artırır və Alzheimer kimi beyin xəstəliklərinin riskini azaltmağa kömək edə bilər. Həmçinin yaddaşın gücləndirilməsi və konsentrasiyanın artırılmasına müsbət təsir göstərir.
5. İmmunitet sistemini gücləndirir: Kurkuma, təbii bir immunitet gücləndiricidir və soyuqdəymə və qrip kimi infeksiyalardan qorunmağa kömək edə bilər.

Kurkumanın istifadəsi

Kurkuma geniş şəkildə mətbəxdə istifadə olunur. O, Hindistan, Asiya və Orta Şərq mətbəxlərində müxtəlif yeməklərdə, souslarda, ədviyyat qarışıqlarında və içkilərdə istifadə edilir. Xüsusilə köri tozunun əsas tərkib hissəsidir. Bununla yanaşı, kurkuma çayı, kurkuma südlü içki (qızıl süd) və digər sağlamlıq içkiləri də çox populyardır.

Kurkumanın yan təsirləri

Kurkuma adətən təhlükəsiz hesab edilir, ancaq böyük dozalarda istifadə edildikdə bəzi yan təsirlərə səbəb ola bilər. Mədə turşuluğunu artırmaq, allergik reaksiyalar yaratmaq və dərmanlarla qarşılıqlı təsir göstərə bilmək kimi potensial problemləri var. Xüsusilə qan durulaşdırıcı dərman qəbul edənlər kurkumadan ehtiyatla istifadə etməlidir.

Kurkumanın dərman və kosmetik sahələrdə istifadəsi

Kurkuma təkcə qida sahəsində deyil, həm də kosmetik və dərman sənayesində geniş istifadə edilir. Antioksidant və antiinflamatuar xüsusiyyətləri onu dəriyə qulluq məhsullarında populyar edir. Kurkuma maskaları dəri tonunu yaxşılaşdırır, sızanaqların azalmasına və dərinin daha parlaq görünməsinə kömək edir.