Marja nədir?
Marja, ticarətdə və maliyyə dünyasında tez-tez istifadə edilən bir termindir və fərqli mənalara malikdir. Əsasən, marja satış, mənfəət və ya borclanma ilə əlaqəli olaraq istifadə olunur. Marja, məhsul və ya xidmətin dəyərinin müəyyən bir hissəsini, adətən mənfəət faizini ifadə edir.
Marja haqqında daha ətraflı:
Marjanın əsas növləri
- Mənfəət marjası: Mənfəət marjası, bir şirkətin satışından əldə etdiyi mənfəətin ümumi gəlirə nisbətidir. Mənfəət marjası bir müəssisənin maliyyə sağlamlığını və gəlirliliyini göstərir. Bu marja adətən faizlə ifadə olunur və aşağıdakı kimi hesablanır:
Mənfəətmarjası=(Mənfəət/Gəlir)×100Mənfəət marjası = (Mənfəət / Gəlir) \times 100Mənfəətmarjası=(Mənfəət/Gəlir)×100
Nümunə: Əgər bir şirkət 100,000 manat gəlir əldə edirsə və bu məbləğdən 20,000 manatı mənfəətdirsə, mənfəət marjası 20% olacaq.
- Ticarət marjası: Ticarət marjası, məhsulun satış qiyməti ilə onun əldə edildiyi maya dəyəri arasındakı fərqdir. Bu, pərakəndə ticarətdə və ya topdansatışda əsas göstərici kimi istifadə olunur. Ticarət marjası müəssisənin satışdan nə qədər mənfəət əldə etdiyini göstərir.
Nümunə: Əgər bir məhsul 50 manata alınıb 70 manata satılırsa, marja 20 manat və ya 40% olacaq.
- Brüt marja: Brüt marja, müəssisənin gəlirlərindən dəyişən xərcləri çıxardıqdan sonra qalan məbləği ifadə edir. Bu göstərici istehsal xərclərini nəzərə alaraq gəlirləri qiymətləndirmək üçün istifadə olunur. Formula belədir:
Bru¨tmarja=(Bru¨tmənfəət/U¨mumigəlir)×100Brüt marja = (Brüt mənfəət / Ümumi gəlir) \times 100Bru¨tmarja=(Bru¨tmənfəət/U¨mumigəlir)×100
- Əməliyyat marjası: Əməliyyat marjası, bir şirkətin əməliyyat xərclərini çıxardıqdan sonra əldə etdiyi mənfəəti göstərir. Bu, şirkətin fəaliyyətini davam etdirmə qabiliyyətini və effektivliyini qiymətləndirməyə kömək edir.
Marja və maliyyə ticarəti
Maliyyə bazarlarında “marja” termininin başqa bir mənası vardır. Burada marja, bir investorun borc alaraq maliyyə aktivlərini əldə etmək üçün ödədiyi ilkin depoziti və ya kapitalı ifadə edir. Marjalı ticarət, adətən, levierlik (borc vasitəsilə aktivlərin alınması) təmin edir və investorlara daha böyük mövqelər tutmağa imkan verir.
Nümunə: Əgər investor 1,000 manat marja qoyursa və 10 dəfə levierlik istifadə edirsə, o, 10,000 manat dəyərində maliyyə aktivləri almış olur.
Marja və biznesin maliyyə göstəriciləri
Marja, şirkətin maliyyə vəziyyətini analiz etmək üçün əsas göstəricilərdən biridir. Şirkətin mənfəət marjasının yüksək olması onun rəqabət qabiliyyətini və iqtisadi cəhətdən sağlam olduğunu göstərir. Aşağı marja isə şirkətin maliyyə çətinlikləri ilə üzləşə biləcəyini göstərir.
Marjanı artırmaq yolları
Şirkətlər marjanı artırmaq üçün müxtəlif strategiyalar tətbiq edirlər:
- Xərclərin azaldılması: İstehsal və əməliyyat xərclərini azaltmaq, mənfəəti artırır və marjanı yüksəldir.
- Satış qiymətinin artırılması: Məhsul və xidmətlərin satış qiymətini artırmaq da marjanı yüksəldə bilər.
- Effektiv marketinq və satış strategiyaları: Müştəri bazasını genişləndirmək və satış həcmini artırmaqla marjanı yüksəltmək mümkündür.