Prototip nədir?

Prototip müəyyən bir məhsulun və ya layihənin ilkin versiyasıdır və bu versiya son məhsulun necə olacağını göstərir. Prototiplər yeni ideyaların sınaqdan keçirilməsi və məhsulun təkmilləşdirilməsi üçün vacib bir mərhələdir. Prototip bir məhsulun ilk eskizindən sonuncu inkişaf mərhələsinə qədər bir çox dəyişikliklərə məruz qala bilər.

Prototipin tərifi

Prototip, məhsul və ya sistemin əsas funksiyalarını əks etdirən ilkin modeldir. Bu model, dizaynerlərə və istehsalçılara məhsulun necə işləyəcəyini və ya necə görünəcəyini göstərmək üçün hazırlanır. Prototiplər adətən aşağıdakı məqsədlərlə yaradılır:

• Məhsulun funksional və dizayn xüsusiyyətlərini test etmək.
• Potensial istifadəçilərin rəylərini almaq və məhsulun təkmilləşdirilməsi üçün bu rəylərdən istifadə etmək.
• Dizayn mərhələsində yaranan problemləri erkən aşkar etmək və həll etmək.

Prototip növləri

Prototiplərin bir neçə növü var və hər növ müxtəlif məqsədlərə xidmət edir:

• Kağız prototip: Bu, ən sadə prototip növüdür və məhsulun ilkin dizaynını təsvir edir. Kağız üzərində olan eskizlər, sistemin və ya məhsulun strukturu və əsas funksionallıqları haqqında ümumi təsəvvür yaradır.
• Funksional prototip: Bu növ prototiplər məhsulun əsas funksiyalarını nümayiş etdirir. Məsələn, proqram təminatı üçün prototip yalnız əsas funksionallıqları test etməyə yönəlik olur.
• İnteraktiv prototip: İstifadəçilərin məhsulla necə qarşılıqlı əlaqədə olduğunu sınaqdan keçirmək üçün interaktiv prototiplər hazırlanır. Bu növ prototiplər əsasən proqram təminatı və ya veb-saytların dizaynında istifadə olunur.
• Məhsul prototipi: Bu, fiziki məhsulun ilkin modelidir və onun necə işləyəcəyini və görünəcəyini göstərir.
• Ədəbiyyatda prototip — bir əsərdəki bədii qəhrəmanın real həyatda mövcud olan bir şəxsdən ilham alınaraq yaradıldığı personajdır. Prototip, yazıçının tanıdığı və ya ictimaiyyətə məlum olan bir şəxs ola bilər. Bu şəxs bədii obrazın xüsusiyyətlərinin formalaşmasına ilham verən əsas nümunə kimi çıxış edir.
• Prototiplər bir əsərin qəhrəmanlarına daha realist və inandırıcı xüsusiyyətlər qazandırır, çünki onlar həqiqi həyatdan alınan insanların davranışlarını, düşüncələrini və xarakter cizgilərini daşıya bilirlər. Ancaq prototip olan qəhrəman bədii əsərdə hər zaman tamamilə eyni şəxs olmur. Yazıçılar çox vaxt həmin şəxsin bəzi xüsusiyyətlərini dəyişdirir və ya inkişaf etdirirlər ki, nəticədə bədii obraz daha çox yazıçının ideyalarını və mövzusunu əks etdirsin.
• Məsələn, Lev Tolstoyun “Anna Karenina” romanındakı Anna obrazı real həyatda olan bir qadından ilhamlanmışdır, lakin bu obrazın fərdi xarakteristikaları və həyat hekayəsi tamamilə bədii olaraq işlənmişdir.

Prototip hazırlama prosesi

Prototip hazırlamaq aşağıdakı əsas mərhələlərdən ibarətdir:

1. İdeyanın formalaşdırılması: İlk addım məhsulun və ya sistemin əsas ideyasının formalaşdırılmasıdır. Bu mərhələdə məhsulun məqsədi və istifadəçi ehtiyacları müəyyən edilir.
2. Dizayn: İdeya konkret formaya salınaraq eskizlər və modellər vasitəsilə kağız üzərində təsvir edilir.
3. Prototipin hazırlanması: Prototip hazırlanır və ilkin testlər üçün təqdim olunur. Burada əsas diqqət funksionallıq və dizayn üzərində olur.
4. əistifadəçilərdən rəy alınır. Bu rəylər əsasında prototipin təkmilləşdirilməsi mümkündür.
5. Təkmilləşdirmə: Alınan rəylərə əsasən, prototip yenidən nəzərdən keçirilir və təkmilləşdirilir.

Prototiplərin əhəmiyyəti

Prototipin ən böyük üstünlüyü ondan ibarətdir ki, məhsulun son variantını hazırlamadan əvvəl sınaqdan keçirilir. Bu, məhsulun gələcəkdə hansı problemlərlə qarşılaşa biləcəyini öyrənmək üçün əvəzolunmaz bir vasitədir. Prototiplər məhsulun dizayn mərhələsində edilən xətaların qarşısını almağa kömək edir, həmçinin istifadəçilərin istəklərinə uyğun təkmilləşdirmələr etmək üçün erkən mərhələdə imkan yaradır.