SAT nədir?

SAT (Scholastic Assessment Test), Amerika Birləşmiş Ştatlarında və dünyanın bir çox yerində qəbul edilən və əsasən ali təhsil müəssisələrinə qəbul üçün istifadə olunan bir testdir. SAT, tələbələrin oxuma, yazma və riyaziyyat sahələrindəki biliklərini qiymətləndirir. Bu imtahan, ABŞ və bəzi digər ölkələrdə universitetlər tərəfindən tələbələrin akademik hazırlıq səviyyəsini ölçmək üçün istifadə edilir və qəbul prosesində mühüm rol oynayır.

SAT testi College Board adlı təşkilat tərəfindən idarə olunur və hər il minlərlə tələbə tərəfindən verilir. SAT həmçinin ABŞ xaricində təhsil almaq istəyən tələbələr üçün də geniş qəbul edilir və beynəlxalq tələbələrin də qatılması mümkündür.

SAT testinin strukturu

SAT testi əsasən iki hissədən ibarətdir: oxuma və yazma bölməsi ilə riyaziyyat bölməsi. Bu iki əsas bölmədə tələbələrin təhlil, anlama və riyazi biliklərini qiymətləndirilir. SAT ayrıca esse bölməsi ilə də tamamlanır, lakin bu hissə seçimlidir və tələbələrin yazı bacarıqlarını yoxlamaq üçün nəzərdə tutulub.

Oxuma və yazma bölməsi

Bu bölmə, tələbələrin mətnləri anlama və təhlil etmə bacarıqlarını yoxlayır. Tələbələrdən verilən mətni oxuyaraq əsas fikri anlamaq, detalları qeyd etmək və çıxarışlar aparmaq tələb olunur. Yazı bölməsində isə tələbələr dil qaydalarına riayət edərək cümlə quruluşu və dil istifadəsi ilə bağlı suallara cavab verirlər.

Riyaziyyat bölməsi

Riyaziyyat bölməsi, tələbələrin əsas riyazi biliklərini yoxlayır və müxtəlif riyazi problemləri həll etmək qabiliyyətini ölçür. Bu bölmədə cəbr, həndəsə, statistik və digər riyazi sahələrdən suallar yer alır. Bu suallar arasında kalkulyator istifadə edilə bilən və istifadə edilməyən bölmələr də vardır.

Esse bölməsi (seçimli)

Esse bölməsi seçimlidir və tələbələrdən verilən mövzu əsasında arqumentasiya edərək mətn yazmaq tələb olunur. Esse yazısında tələbələrin fikirlərini məntiqli və təsirli şəkildə ifadə etmələri qiymətləndirilir.

SAT imtahanı necə qiymətləndirilir?

SAT testinin hər bir bölməsi fərqli olaraq qiymətləndirilir və ümumi bal 400-dən 1600-ə qədər ola bilər. Oxuma və yazma ilə riyaziyyat bölmələrinin hər biri 200-800 arasında qiymətləndirilir. Esse bölməsi isə fərqli qiymətləndirilir və əsas hesablama prosesinə daxil edilmir.

SAT testində əvvəlki illərdə səhv cavablara görə cərimə xalları tətbiq edilirdi. Lakin hazırda tətbiq olunan sistemdə səhv cavablar üçün cərimə tətbiq edilmir. Yəni tələbələr cavab vermədikləri suallarda bal itirirlər, lakin səhv cavablar mənfi bal yaratmır.

SAT imtahanının nəticələrinə əsasən, tələbələr ortalama 1000-1100 bal alırlar. Bu bal tələbənin akademik səviyyəsindən və hazırlıq səviyyəsindən asılı olaraq dəyişir. Yüksək bal almaq tələbələrə universitetlərin qəbul prosesində üstünlük təmin edə bilər.

SAT imtahanına hazırlıq

SAT imtahanına yüksək bal almaq üçün tələbələr müəyyən hazırlıq mərhələlərindən keçməlidirlər. Bunun üçün bir çox tələbə xüsusi hazırlıq kurslarına qatılır və müxtəlif tədris materiallarından istifadə edir. Aşağıda SAT imtahanına hazırlıq üçün bəzi tövsiyələr verilib:

SAT testi üçün xüsusi olaraq yazılmış test kitablarından istifadə etmək tələbələrin hazırlıq səviyyəsini artırır. Bu kitablar testin strukturu ilə tanış olmağa və sualların tiplərini öyrənməyə kömək edir.

Test üçün ən yaxşı hazırlıq üsullarından biri praktik testlər etməkdir. Praktik testlər vasitəsilə tələbələr real test mühiti ilə tanış olur və vaxt idarəsi qabiliyyətlərini inkişaf etdirirlər.

Bir çox onlayn platformada SAT testi üçün pulsuz və pullu hazırlıq materialları mövcuddur. Bu materiallar vasitəsilə tələbələr öz zəif tərəflərini müəyyənləşdirə və bu sahələr üzərində işləyə bilərlər.

SAT imtahanının əhəmiyyəti

SAT testi tələbələrin universitetə qəbul prosesində mühüm rol oynayır. Test nəticələri universitetlərin qəbul heyəti tərəfindən tələbələrin akademik səviyyəsini və hazırlıq səviyyəsini qiymətləndirmək üçün istifadə edilir. Bundan əlavə, SAT balı tələbələrə təqaüd və maliyyə dəstəyi almaq üçün də lazımdır.

SAT testi yalnız ABŞ-da deyil, dünyanın müxtəlif ölkələrində də geniş qəbul edilir. Beynəlxalq tələbələr SAT testi vasitəsilə Amerika universitetlərinə müraciət edə və akademik səviyyələrini göstərə bilərlər. Bu, beynəlxalq tələbələrə ABŞ-da təhsil almaq üçün böyük üstünlük təmin edir.

Yüksək SAT balına malik tələbələr müxtəlif təqaüd proqramlarından faydalana bilərlər. Bu təqaüdlər tələbələrə maddi dəstək olur və onların akademik karyeralarını davam etdirmələrinə kömək edir.

SAT və ACT arasındakı fərqlər

SAT ilə yanaşı, ABŞ-da ACT adlı digər qəbul testi də mövcuddur və bəzən tələbələr hansını seçəcəklərinə qərar verməkdə çətinlik çəkirlər. SAT əsasən oxuma, yazma və riyaziyyata fokuslanır, ACT isə təbii elmlər üzrə əlavə bir bölməyə malikdir. Hər iki test də universitetlər tərəfindən qəbul edilir və tələbələrə seçim etmək imkanı verir.

Tələbələr hər iki testin strukturu ilə tanış olub hansının özlərinə daha uyğun olduğuna qərar verə bilərlər. Bəzi tələbələr riyaziyyat və təbiət elmlərində daha güclü olduqları üçün ACT-ni, digərləri isə SAT-ni seçirlər. Hazırlıq prosesində hər iki testin praktik versiyalarını yoxlamaq doğru seçim etməyə kömək edə bilər.