Apatiya nədir?

Apatiya, bir insanın ətraf mühitə və ya müəyyən vəziyyətlərə qarşı hissiz və maraqsız qalması ilə xarakterizə olunan emosional vəziyyətdir. Bu hal enerjinin azalması, motivasiyanın itməsi və həvəsin yoxluğu ilə müşayiət olunur. Apatiya həm müvəqqəti, həm də uzunmüddətli ola bilər və psixoloji, fiziki və ya sosial problemlərlə əlaqəli ola bilər.

Apatiyanın əsas xüsusiyyətləri

Apatiya, ümumiyyətlə, aşağıdakı xüsusiyyətlərlə xarakterizə olunur:

• Maraqsızlıq və hissizlik.
• Gündəlik fəaliyyətlərə motivasiya itkisi.
• Emosional reaksiya verməmək.
• Enerji səviyyəsinin azalması.

Apatiya müxtəlif səbəblərdən qaynaqlana bilər. Bəzi hallarda psixoloji problemlərdən, digər hallarda isə fiziki və ya sosial amillərdən yaranır. Əsas səbəblərə aşağıdakılar daxildir:

• Psixoloji amillər: Depressiya, stress və ya travmatik hadisələr.
• Fiziki amillər: Xroniki xəstəliklər, hormonal dəyişikliklər və ya sinir sistemi pozuntuları.
• Sosial amillər: Tənhalıq, sosial dəstəyin olmaması və ya monoton həyat tərzi.

Apatiyanın simptomları

Apatiya keçirən insanlar ətraf mühitə qarşı maraqlarını itirir. Gündəlik fəaliyyətlər, hobbilər və ya sosial münasibətlər onlara artıq maraqsız görünür.

Apatiya zamanı emosional hisslər zəifləyir. Sevinc, kədər və ya həyəcan kimi hisslər azaldığı üçün insanlar həyatda hər şeyi adi qəbul edir.

Apatiya keçirən şəxslər daha passiv olur, iş qabiliyyətləri azalır və ümumiyyətlə enerjisizlik hiss edirlər.

Apatiyanın növləri

Sitüativ apatiya-bu növ apatiya müəyyən bir vəziyyətlə əlaqədardır və adətən müvəqqətidir. Məsələn, travmatik bir hadisədən sonra baş verə bilər.

Xroniki apatiya-xroniki apatiya uzun müddət davam edən və ciddi nəticələrə səbəb ola bilən haldır. Bu, adətən, psixi sağlamlıq problemləri ilə əlaqəlidir.

Fizioloji apatiya-fizioloji səbəblərdən yaranan apatiya, hormonal dəyişikliklər və ya sinir sistemi problemləri ilə bağlıdır.

Apatiyanın müalicəsi

Psixoloji terapiya, apatiyanın aradan qaldırılmasında təsirli üsullardan biridir. Psixoloq və ya terapevtin dəstəyi ilə şəxs öz hisslərini anlamağa və motivasiyasını bərpa etməyə çalışır.

Hər bir insanın apatiyası fərqli səbəblərə əsaslana bilər. Buna görə də, müalicə fərdi şəkildə planlaşdırılmalıdır.

Dostlar, ailə və sosial şəbəkələr apatiyanın aradan qaldırılmasında mühüm rol oynayır. İnsan özünü dəstəkləndiyini hiss etdikdə daha sürətli bərpa ola bilər.

Apatiyanın qarşısının alınması

Apatiyanın qarşısını almaq üçün müəyyən tədbirlər görülə bilər:

• Hərəkətlilik: Fiziki aktivlik, motivasiya və enerjini artırır.
• Sağlam qidalanma: Bədənə lazımi enerji təmin etmək üçün balanslı qidalanma vacibdir.
• Maraqlı fəaliyyətlər: Yeni hobbilər və ya fəaliyyətlər insanı həvəsləndirə bilər.
• Stressin idarə edilməsi: Stressi azaltmaq üçün meditasiya və ya relaksasiya üsulları tətbiq edilə bilər.