Avans nədir?
Avans, müxtəlif məqsədlər üçün əvvəlcədən ödənilən məbləğdir. Adətən, iş və ya xidmət müqabilində ödəniləcək tam məbləğin bir hissəsi olaraq verilən avans, həm şəxsi, həm də iş həyatında geniş istifadə olunur. Bu, tərəflər arasında qarşılıqlı etimadın yaranmasına və işin icrasının başlanmasına imkan yaradır.
Avans sözü fransız dilindən götürülüb və “avance” ifadəsindən yaranıb. Bu söz “irəliləmə” və ya “əvvəlcədən verilən məbləğ” mənasını verir. Əsasən maliyyə və hüquq sahələrində istifadə olunur və qarşılıqlı öhdəliklərin başlanğıcını göstərir.
- İşin və ya xidmətin başlanması üçün ilkin kapital təmin etmək.
- Satıcı və alıcı arasında etibar yaratmaq.
- Uzunmüddətli layihələrdə maliyyə təminatını asanlaşdırmaq.
Avans növləri
İş avansı-İşçilərə qarşıdakı əmək haqqı dövrü üçün əvvəlcədən verilən məbləğdir. Bu, əmək müqaviləsində müəyyən edilən qaydalara əsasən həyata keçirilir.
Ticarət avansı-Alıcı tərəfindən satıcıya, mal və ya xidmətin təqdim olunması üçün əvvəlcədən ödənilən hissədir. Bu, xüsusilə iri həcmli sifarişlərdə geniş tətbiq olunur.
Tikinti və layihə avansı-Tikinti və ya layihə işlərinin başlanması üçün müştəri tərəfindən podratçıya verilən ilkin məbləğdir.
Bank avansı-Bank tərəfindən kredit müqabilində müəyyən bir ödənişin əvvəlcədən təmin olunmasıdır.
Avansın verilmə qaydaları
Avans ödənişləri yazılı və ya elektron müqavilə əsasında həyata keçirilir. Müqavilədə avansın miqdarı, ödənilmə müddəti və şərtləri dəqiq qeyd olunur. Aşağıdakı addımlar avans ödənişinin əsas prinsipləridir:
- Razılaşma: Tərəflər arasında yazılı və ya şifahi razılıq əldə olunur.
- Müqavilə tərtibi: Ödəniş məbləği və qaytarılma şərtləri müqavilədə əks olunur.
- Ödənişin edilməsi: Müştəri tərəfindən ilkin məbləğ qarşı tərəfə ödənilir.
- Nəzarət və hesabat: Avansın istifadəsi ilə bağlı hesabat və nəzarət aparılır.
Avansın üstünlükləri və çatışmazlıqları
Üstünlükləri
- İşlərin vaxtında başlanmasını təmin edir.
- Tərəflər arasında maliyyə riski azalır.
- Qarşılıqlı etimadın yaranmasına kömək edir.
Çatışmazlıqlar
Avans və kredit arasında mühüm fərqlər var. Avans əvvəlcədən ödənilən məbləğ olduğu halda, kredit borc müqabilində verilən maliyyə dəstəyidir. Kredit ödənilmə şərtləri ilə müəyyən olunursa, avans daha çox qarşılıqlı etimad və razılaşma əsasında həyata keçirilir.
Cədvəl şəklində müqayisə:
| Xüsusiyyətlər | Avans | Kredit |
|---|---|---|
| Ödəniş məqsədi | İlkin maliyyələşmə | Borcun ödənilməsi |
| Qaytarılma şərti | Müqaviləyə əsasən | Faizlə qaytarılır |
| Ödənmə forması | Əvvəlcədən ödəniş | Sonradan ödənmə |
Avans ödənişləri harada tətbiq olunur?
Avans maliyyə dövriyyəsini təmin edən və tərəflər arasında iş prosesini asanlaşdıran mühüm ödəniş formasıdır. Bu, həm iş prosesində, həm də gündəlik həyatda etimadı və əməkdaşlığı gücləndirir. Lakin avans ödənişləri həyata keçirilərkən müqavilə şərtlərinə riayət olunmalı və maliyyə idarəçiliyi düzgün aparılmalıdır.