Çatışmazlıq Yoxsa Çatışmamazlıq?
Azərbaycan dilində “çatışmazlıq” və “çatışmamazlıq” sözləri bəzən qarışdırılır. Hər iki forma şifahi nitqdə işlədilsə də, yalnız biri dilin orfoqrafiya qaydalarına və üslub normalarına uyğun hesab olunur. Bu sözlərin fərqlərinə və doğru istifadəsinə aydınlıq gətirək.
Çatışmazlıq Nə Deməkdir?
“Çatışmazlıq” sözü Azərbaycan dilində doğru və qəbul edilən formadır. Bu söz “nəyinsə tam olmaması”, “çatışmayan hissə” və ya “defisit” mənalarını ifadə edir. Əsasən rəsmi yazışmalarda, elmi məqalələrdə və ictimai çıxışlarda geniş istifadə olunur.
Məsələn:
- Təhsil sahəsində bəzi çatışmazlıqlar mövcuddur.
- Layihənin uğurunda əsas çatışmazlıq maliyyə çatışmazlığıdır.
Çatışmamazlıq Nədir?
“Çatışmamazlıq” forması dilimizdə yanlış hesab olunur. Bu söz Azərbaycan dilinin qaydalarına uyğun deyil və düzgün işlədilməməlidir.
- “Çatışmamazlıq” sözü bir növ pleonazm, yəni artıq söz işlədilməsi hesab olunur, çünki “çatışmazlıq” özü mənanı tam ifadə edir.
Dil Qaydaları Baxımından
“Çatışmazlıq” sözündəki “mazlıq” şəkilçisi, artıq mənanı tam izah edir və əlavə “məz” kimi bir ifadəyə ehtiyac yoxdur. “Çatışmamazlıq” sözünün istifadəsi, həm üslub baxımından, həm də dilin sadəlik prinsipinə ziddir.
Çatışmazlıq Sözünün İstifadə Sahələri
- Təhsil və Elmi Sahə:
Təhsil sistemində olan problemlər haqqında danışarkən geniş istifadə edilir.
Məsələn: “Müəllim çatışmazlığı ciddi problemdir.” - İqtisadiyyat:
Maliyyə və resursların məhdudluğunu ifadə etmək üçün.
Məsələn: “İnvestisiya çatışmazlığı şirkətlərin inkişafını ləngidir.” - Gündəlik Nitq:
Adi söhbətlərdə, ümumi problemləri təsvir etmək üçün.
Məsələn: “Sistemdə bəzi texniki çatışmazlıqlar var.”
Nəticə
Azərbaycan dilində düzgün forma “çatışmazlıq” sözüdür. “Çatışmamazlıq” isə orfoqrafik və üslub baxımından səhvdir və istifadə edilməməlidir.