HTML nədir?
HTML əsasən veb-səhifələrin yaradılması və strukturlaşdırılması üçün istifadə olunur. HTML kodları vasitəsilə veb-səhifələrdə müxtəlif elementlər yerləşdirilə bilir, məsələn:
- Başlıqlar (Headings): Səhifənin məzmunu üçün başlıqlar yaradır.
- Mətnlər (Paragraphs): Səhifədəki mətnlər üçün xüsusi formatlama təmin edir.
- Şəkillər və multimedia elementləri: Veb-səhifəyə şəkillər, videolar və audio fayllar əlavə etməyə imkan verir.
- Hiperlinklər (Links): Səhifələr arasında əlaqə yaratmaq üçün linklər əlavə edilir.
- Cədvəllər və siyahılar: Məlumatların cədvəllər və siyahılar şəklində göstərilməsini təmin edir.
HTML ilə təkcə məzmunun göstərilməsi deyil, həm də bu məzmunun müxtəlif cihazlarda və brauzerlərdə necə görünməsi tənzimlənir. Bu səbəbdən, HTML veb-dizaynerlər və inkişaf etdiricilər üçün vacib bir vasitədir.
HTML-nin əsas elementləri
HTML, müxtəlif elementlər vasitəsilə işləyir. Hər bir HTML elementi açılış və bağlanış təqləri ilə yazılır və hər bir təq müəyyən bir funksiyanı yerinə yetirir. Aşağıda HTML-də tez-tez istifadə olunan əsas elementlər haqqında məlumat verilir:
1. Doctype və HTML Təqi
Veb-səhifənin HTML olduğunu göstərmək üçün ilk olaraq <!DOCTYPE html> təqi istifadə olunur. Bunun ardınca veb-səhifənin əsas strukturunu təşkil edən <html> təqi gəlir. Bu təqlər səhifənin HTML5 formatında olduğunu göstərir.
2. Başlıq Bölməsi (Head)
Başlıq bölməsi, səhifənin metadata məlumatlarını və səhifə ilə bağlı digər əlavə informasiyanı saxlayır. Buraya səhifənin adı (<title> təqi), xarici CSS fayllarına və skriptlərə əlaqə (<link> və <script> təqləri) daxildir.
3. Bədən Bölməsi (Body)
Veb-səhifədə istifadəçilərin gördüyü məzmunların hamısı body bölməsində yerləşir. Bu bölmədə mətnlər, şəkillər, cədvəllər və digər məzmunlar göstərilir.
4. Başlıqlar (Headings)
Veb-səhifənin başlıqları <h1>-dən <h6>-ya qədər müxtəlif səviyyələrdə təyin edilir. <h1> əsas başlıqdır və ən böyük ölçüdə olur, <h6> isə daha kiçik başlıqları təmsil edir.
5. Mətnlər (Paragraphs)
Mətnlər <p> təqi ilə yazılır. Bu təq vasitəsilə veb-səhifədə abzaslar və mətn bölmələri yaradılır.
6. Hiperlinklər (Links)
Linklər <a> təqi ilə yaradılır və bu təqlə istifadəçilər bir səhifədən başqa bir səhifəyə keçid edə bilirlər. Linklər veb-səhifənin vacib elementlərindəndir.
7. Şəkillər (Images)
Şəkillər <img> təqi ilə göstərilir və bu təqlə şəkillərin veb-səhifəyə daxil edilməsi mümkündür. Şəkilin mənbəyi (src atributu) və təsviri (alt atributu) təyin edilir.
HTML və CSS arasındakı fərq
HTML veb-səhifənin strukturunu təmin edir, lakin veb-səhifənin görünüşünü və dizaynını CSS (Cascading Style Sheets) vasitəsilə idarə etmək mümkündür. HTML əsas məzmunu təşkil etdiyi halda, CSS bu məzmunun görünüşünü dəyişir. Məsələn, mətnlərin rəngi, fontu, ölçüsü və yerləşdirilməsi CSS vasitəsilə təyin edilir.
HTML və CSS birlikdə veb-səhifənin tam dizaynını və funksional aspektlərini təmin edir.
HTML-nin tarixi və inkişafı
HTML ilk dəfə 1991-ci ildə Tim Berners-Lee tərəfindən təklif edilmişdir. İlk versiyaları sadə idi və əsasən mətnlərin göstərilməsi üçün istifadə olunurdu. Lakin 1990-cı illərdən etibarən HTML sürətlə inkişaf etməyə başladı və müasir dövrün HTML5 versiyası internetin daha zəngin və interaktiv olmasını təmin etdi.
HTML5, 2014-cü ildə rəsmi olaraq istifadəyə verildi və multimedia elementlərini dəstəkləyən, daha güclü imkanlar təklif edən bir platforma oldu. HTML5 sayəsində internetdə video, audio, animasiya və digər dinamik məzmunları daha asan və effektiv şəkildə göstərmək mümkün oldu.
HTML İlə nələr yaratmaq mümkündür?
HTML vasitəsilə bir çox müxtəlif veb-proqramlar və məzmunlar yaratmaq mümkündür. Bu dil ilə aşağıdakıları həyata keçirmək olar:
- Veb-səhifələr: Hər növ şəxsi və korporativ veb-səhifələr.
- Veb-portallar: İnformasiya, təhsil və ticarət portalları.
- Bloglar: Fərdi və ya qrup bloglarının yaradılması.
- Onlayn mağazalar: Elektron ticarət saytlarının qurulması.