İdentifikasiya nömrəsi nədir?

İdentifikasiya nömrəsi (İNN) şəxsin və ya təşkilatın hüquqi olaraq tanınmasını təmin edən unikal rəqəmsal koddur. Bu nömrə müxtəlif dövlət və ya xüsusi qurumlar tərəfindən verilə bilər və şəxsin və ya təşkilatın qeydiyyatını, vergi ödəmələrini və digər hüquqi məsələlərini izləmək üçün istifadə edilir. İdentifikasiya nömrəsi fərdlərin və təşkilatların rəsmi sənədlərində, xüsusən də vergi bəyannamələrində, maliyyə hesabatlarında və dövlət orqanları ilə əlaqələrində istifadə olunur.

Azərbaycanda VÖEN (Vergi ödəyicisinin eyniləşdirmə nömrəsi) və ya şəxsiyyət vəsiqəsində olan FIN kodu identifikasiya nömrəsinə misal olaraq göstərilə bilər.

İdentifikasiya nömrəsinin əsas təyinatı

İdentifikasiya nömrəsi, şəxsin və ya təşkilatın hüquqi və maliyyə məsələlərində tanınmasını təmin etmək məqsədilə verilir. Əsas məqsədlər aşağıdakılardır:

1. Vergi Bəyannamələri və Ödəmələri

Vergi orqanları üçün identifikasiya nömrəsi vasitəsilə vətəndaşların və şirkətlərin ödəməli olduqları vergiləri izləmək və onların bəyannamələrini qəbul etmək mümkündür. VÖEN, şirkətlər və fərdi sahibkarlar üçün vergi qeydiyyatında əsas rol oynayır.

2. Hüquqi Şəxslərin Qeydiyyatı

Hüquqi şəxslər üçün verilən identifikasiya nömrəsi, təşkilatın hüquqi statusunu tanıyan və onların dövlət qeydiyyatında olduğunu göstərən rəsmi sənəddir. Bu nömrə ilə şirkətlər dövlət qurumları ilə işgüzar əlaqələr qurur və rəsmi hüquqi əməliyyatları həyata keçirirlər.

3. Bank və Maliyyə Əməliyyatları

Şəxsi və ya korporativ bank hesabı açmaq üçün identifikasiya nömrəsi tələb olunur. Banklar bu nömrə vasitəsilə şəxslərin maliyyə vəziyyətini və maliyyə əməliyyatlarını izləyir.

İdentifikasiya nömrəsinin növləri

İdentifikasiya nömrəsi bir neçə fərqli növdə ola bilər və bunlar şəxsin və ya təşkilatın statusundan asılı olaraq dəyişir. Aşağıda ən çox istifadə olunan identifikasiya nömrələrinə baxaq:

1. VÖEN (Vergi Ödəyicisinin Eyniləşdirmə Nömrəsi)

VÖEN, hüquqi və fiziki şəxslərə vergi orqanları tərəfindən təqdim edilən unikal nömrədir. Azərbaycanda sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq istəyən şəxslər və şirkətlər VÖEN qeydiyyatından keçməli və bu nömrə ilə vergi öhdəliklərini yerinə yetirməlidir.

2. Şəxsiyyət Vəsiqəsi İdentifikasiya Nömrəsi (FIN kod)

FIN kod, şəxsiyyət vəsiqəsində yerləşən unikal nömrədir və vətəndaşların dövlət orqanları ilə əlaqələrində, xüsusilə də hüquqi və maliyyə məsələlərində istifadə olunur. Bu kod şəxsi tanıma üçün əsas identifikasiya vasitəsidir.

3. Sosial Təminat Nömrəsi

Bəzi ölkələrdə sosial təminat nömrəsi (SSN) kimi identifikasiya nömrələri sosial müdafiə və pensiya sisteminə qoşulmaq üçün verilir. Bu nömrə ilə fərdlərin sosial təminatları və pensiya hüquqları izlənir.

İdentifikasiya nömrəsinin faydaları

İdentifikasiya nömrəsi şəxslərə və şirkətlərə hüquqi və maliyyə əməliyyatlarında bir çox üstünlük verir. Aşağıda bu nömrənin əsas üstünlüklərini göstəririk:

1. Hüquqi Tanınma

İdentifikasiya nömrəsi şəxslərin və ya təşkilatların hüquqi olaraq tanınmasını təmin edir. Bu nömrə ilə vətəndaşlar və şirkətlər dövlət qeydiyyatında olur və hüquqi əməliyyatlar apara bilirlər.

2. Maliyyə Əməliyyatlarının Sadələşdirilməsi

Banklar və digər maliyyə qurumları identifikasiya nömrəsi vasitəsilə şəxslərin və təşkilatların maliyyə vəziyyətini izləyir. Bu, maliyyə əməliyyatlarının sadələşdirilməsinə və daha şəffaf bir sistemin yaranmasına kömək edir.

3. Vergi Qeydiyyatı və İzlənməsi

Vergi bəyannamələrinin təqdim edilməsi və vergi ödəmələrinin izlənməsi üçün identifikasiya nömrəsi çox vacibdir. Dövlət vergi orqanları bu nömrə vasitəsilə vergi ödəyicilərinin məlumatlarını asanlıqla yoxlayır və onların öhdəliklərini müəyyənləşdirir.

İdentifikasiya nömrəsinin təhlükəsizliyi

İdentifikasiya nömrəsi şəxsi və maliyyə məlumatlarının qorunması üçün təhlükəsiz şəkildə saxlanmalıdır. Bu nömrə ilə fərdlərin və təşkilatların müxtəlif maliyyə və hüquqi əməliyyatları izlənir. Nömrənin təhlükəsiz saxlanılması və üçüncü şəxslərə açıqlanmaması vacibdir, çünki bu, şəxsi məlumatların qorunması ilə bağlıdır.