İnfuziya termini tibbdə, bədənə maye maddələrin intravenöz yolla (damar vasitəsilə) yeridilməsini ifadə edir. Bu prosedur, bədənin ehtiyac duyduğu mayeləri, dərmanları və ya qida maddələrini sürətlə bədənə çatdırmaq üçün istifadə edilir. İnfuziya, xəstənin sağlamlığını bərpa etmək və ya həyatını qorumaq üçün çox mühüm tibbi prosedurlardan biridir və bir çox tibbi vəziyyətlərdə tətbiq olunur.
Bu məqalədə infuziyanın nə olduğunu, hansı hallarda istifadə edildiyini və prosedurun necə həyata keçirildiyini ətraflı şəkildə izah edəcəyik.
Infuziya nə deməkdir?
İnfuziya, tibbi baxımdan bədənə lazım olan maye və ya dərmanların damarlar vasitəsilə verilməsini nəzərdə tutur. Bu metodla dərmanlar, elektrolitlər, qan, plazma və ya digər maddələr bədənə daxil edilir. İnfuziya adətən xəstəxana şəraitində və ya tibbi nəzarət altında həyata keçirilir.
İnfuziya üsulu, mayelərin yavaş və davamlı şəkildə birbaşa qan dövranına daxil edilməsinə imkan verir. Bu, dərmanların daha təsirli şəkildə işləməsinə və bədənin ehtiyaclarını daha sürətli təmin etməsinə kömək edir. İnfuziya, bədənə sürətli və hədəflənmiş müdaxilələr etmək üçün ən təhlükəsiz və effektiv metodlardan biri hesab olunur.
Infuziya növləri
İnfuziya tibbdə müxtəlif üsullarla və fərqli məqsədlərlə tətbiq olunur. Aşağıda infuziyanın əsas növlərini izah edəcəyik:
- İntravenöz infuziya, maye maddələrin birbaşa qan damarına daxil edilməsi prosedurudur. Bu üsul ən geniş istifadə edilən infuziya metodudur və dərmanların, mayelərin, qida maddələrinin və ya elektrolitlərin birbaşa qan dövranına ötürülməsini təmin edir. Intravenöz infuziya xüsusilə tənəffüs problemləri, zəhərlənmələr və ya dehidrasiya hallarında istifadə olunur.
- Subkutan infuziya, dərialtı toxumalara mayelərin və ya dərmanların yeridilməsini ifadə edir. Bu metod daha yavaş və uzunmüddətli bir təsir göstərmək üçün tətbiq olunur. Xüsusilə ağrıkəsicilər və bəzi hormonal dərmanlar subkutan infuziya vasitəsilə verilir.
- İntraperitoneal infuziya qarın boşluğuna maye maddələrin yeridilməsi metodudur. Bu üsul, bəzi xüsusi tibbi vəziyyətlərdə, məsələn, dializ zamanı istifadə olunur.
Infuziya hansı hallarda istifadə olunur?
İnfuziya bir çox tibbi vəziyyətdə tətbiq edilir və fərqli məqsədlər üçün istifadə olunur. Aşağıda infuziyanın ən çox istifadə olunduğu tibbi halları izah edəcəyik:
- Dehidrasiya bədən mayelərinin itirilməsi nəticəsində yaranan bir vəziyyətdir. Bu, xəstələrdə su və elektrolit balansının bərpası üçün infuziya vasitəsilə mayelərin tez bir zamanda yeridilməsini tələb edir. Xüsusilə ishal, qusma və ya yanıq nəticəsində bədənin maye itirməsi hallarında infuziya həyati əhəmiyyət daşıyır.
- Qan köçürməsi, bir insana qan və ya qan komponentlərinin verilməsini nəzərdə tutur. Bu prosedur qanköçürmə ilə həyata keçirilir və xəstələrdə qan itkisinin bərpası üçün istifadə olunur. Xüsusilə cərrahi müdaxilələrdən sonra və ya ciddi travmalarda qan köçürmələri infuziya ilə həyata keçirilir.
- Kemoterapi, xərçəng xəstəliyinin müalicəsində tətbiq olunan bir metoddur və xəstənin bədəninə kimyəvi dərmanlar infuziya vasitəsilə verilir. Bu dərmanlar xərçəng hüceyrələrini öldürmək və ya onların yayılmasını yavaşlatmaq üçün istifadə olunur. Kemoterapi zamanı dərmanların dozaları xəstənin vəziyyətinə uyğun olaraq xüsusi infuziya proqramı ilə tətbiq olunur.
- Elektrolit balansı pozulmaları, bədənin elektrolitlərin düzgün səviyyəsini saxlamadığı hallarda baş verir. Bu vəziyyətdə bədənə infuziya vasitəsilə elektrolitlər, natrium, kalium və kalsium kimi minerallar yeridilir. Elektrolit balansı pozulduqda infuziya həyati vacibdir, çünki bu, ürək və əzələlərin funksiyasını qorumağa kömək edir.
Infuziya prosesinin mərhələləri
İnfuziya prosesi bir neçə mərhələdən ibarətdir və bu mərhələlər tibb işçilərinin nəzarəti altında həyata keçirilir. Aşağıda infuziya prosesinin əsas mərhələlərini qeyd edəcəyik:
Damar yolu açılması
İnfuziya proseduruna başlamaq üçün ilk növbədə xəstənin damarına iynə vasitəsilə kateter daxil edilir. Bu kateter vasitəsilə bədənə maye maddələr və ya dərmanlar yeridilir. Damar yolu açılması zamanı iynə və ya kateter bədənin əlverişli nahiyəsinə yerləşdirilir.
Mayenin hazırlanması
İnfuziya ediləcək maye və ya dərman tibbi heyət tərəfindən hazırlanır. Bu maye sterillik qaydalarına uyğun hazırlanır və infuziya dəsti vasitəsilə bədənə daxil edilir.
Infuziyanın aparılması
Damar yolu açıldıqdan və maye hazırlandıqdan sonra infuziya proseduruna başlanır. Maye yavaş və davamlı şəkildə bədənə yeridilir. Bu proses bir neçə saat davam edə bilər və infuziya sürəti xəstənin ehtiyaclarına uyğun olaraq tənzimlənir.
Monitorinq
İnfuziya zamanı xəstənin vəziyyəti diqqətlə izlənir. Xüsusilə qan təzyiqi, nəbz və bədən temperaturu kimi həyati əlamətlər monitorinq edilir. Hər hansı bir yan təsir və ya allergik reaksiya baş verdikdə infuziya dərhal dayandırılır.
Infuziyanın üstünlükləri
İnfuziya bir çox tibbi vəziyyətdə xəstələrin həyatını xilas etməyə kömək edir. Aşağıda infuziyanın əsas üstünlüklərini qeyd edəcəyik:
İnfuziya vasitəsilə dərmanlar və ya mayelər birbaşa qan dövranına daxil olduğu üçün dərhal təsir göstərir. Bu, xüsusilə təcili tibbi hallarda xəstələrə vaxtında yardım etməyə kömək edir.
İnfuziya xəstələrə yemək yeyə bilmədikləri hallarda parenteral qidalanma ilə lazım olan qida maddələrini təmin etmək üçün istifadə olunur. Bu metod xəstələrin orqanizminə zülallar, karbohidratlar və digər vacib maddələri daxil edir.
Dehidrasiya və elektrolit balansının pozulması zamanı infuziya su və elektrolit balansını bərpa etmək üçün ən effektiv üsuldur. Xəstələrin bu cür problemləri qısa müddətdə həll olunur və sağlamlıq vəziyyəti normallaşır.
İnfuziya, tibbdə çox mühüm bir prosedurdur və xəstələrin maye balansının bərpasından dərmanların sürətli təsirinə qədər bir çox vəziyyətdə istifadə olunur. Bu metod tibbi müalicənin effektivliyini artırmaq və xəstələrin sağalmasını təmin etmək üçün ən güvənli və təsirli yollarından biridir. İnfuziya müasir tibbdə xəstələrin həyati vacib maddələri qəbul etməsində əsas vasitədir.