Motiv nədir?

Motiv, insanın hərəkətə keçməsinə səbəb olan daxili və ya xarici qüvvədir. Bu anlayış psixologiya, iş dünyası, təhsil və digər bir çox sahədə geniş şəkildə öyrənilir. Motiv, insanların məqsədlərini müəyyən etməsinə və həmin məqsədlərə çatmaq üçün çalışmasına imkan yaradır.

Motivin anlayışı

Motiv, hər hansı bir fəaliyyəti başlamaq, davam etdirmək və ya dayandırmaq üçün əsas səbəbdir. İnsan davranışlarının arxasında dayanan əsas faktorlardan biri olan motiv, insanın istək və tələbatlarından qaynaqlanır. Bu anlayış iki əsas kateqoriyaya bölünür:

Daxili motiv, insanın öz daxili istək və maraqlarından irəli gəlir. Məsələn, bir insanın öz biliklərini artırmaq üçün oxumaq istəməsi daxili motivə aiddir.

Xarici motiv, insanın mühitindən, yəni xarici amillərdən təsirlənərək hərəkətə keçməsidir. Məsələn, iş yerində mükafat qazanmaq üçün daha çox çalışmaq xarici motivə misaldır.

Motivin növləri

Motiv müxtəlif formalarda ortaya çıxa bilər. Əsas motiv növləri aşağıdakılardır:

Bioloji motivlər-bu motivlər insanın yaşaması və fizioloji tələbatlarını qarşılamaq üçün tələb olunur. Yemək, su içmək, istirahət etmək kimi ehtiyaclar bioloji motivlərə aiddir.

Sosial motivlər-insanların digər insanlarla əlaqə qurmaq və sosial mühitdə öz yerini tapmaq istəyi sosial motivlərə aiddir. Məsələn, dostluq qurmaq və ailə qurmaq bu kateqoriyaya daxildir.

Şəxsi inkişaf motivləri-İnsanların özlərini inkişaf etdirmək və həyat keyfiyyətlərini artırmaq istəyi şəxsi inkişaf motivlərinə aiddir. Təhsil almaq, idmanla məşğul olmaq bu növə nümunədir.

Motivin əhəmiyyəti

Motiv insanların gündəlik həyatında və fəaliyyətlərində böyük rol oynayır. Motiv aşağıdakı sahələrdə əhəmiyyətli təsir göstərir:

Motiv insanlara məqsədlərini müəyyən etməyə və bu məqsədlərə nail olmaq üçün çalışmağa kömək edir.

Motivasiya insanları daha çox çalışmağa və məhsuldar olmağa təşviq edir, nəticədə uğur əldə etmələrinə şərait yaradır.

Motivasiya, insanların özlərini daha xoşbəxt və dəyərli hiss etməsinə yardım edir.

Motivin çatışmazlıqları

Motiv hər zaman pozitiv nəticələr doğurmaya bilər. Məsələn:

• Xarici motivlər uzunmüddətli təsir göstərə bilməz.
• Motiv çatışmazlığı insanlarda tənbəllik və qeyri-müəyyənlik yarada bilər.

Motivin artırılması yolları

Motivasiyanı artırmaq üçün bir neçə üsul var:

• Aydın məqsədlər qoymaq: Məqsədlər dəqiq və ölçülə bilən olmalıdır.
• Mükafat sistemi yaratmaq: Mükafat insanları motivasiya edir.
• Pozitiv mühit yaratmaq: Ətraf mühit motivasiyaya birbaşa təsir edir.
• Şəxsi maraqları kəşf etmək: İnsanların maraqlarını tanımaq və onlara uyğun addımlar atmaq vacibdir.

Motiv iş mühitində əməkdaşların məhsuldarlığını artırmaq üçün əsas vasitələrdən biridir. Motivasiya strategiyaları, işçilərin xoşbəxtliyini təmin etməyə və işdə daha çox səy göstərmələrinə şərait yaradır.