Natamamlıq kompleksi nədir?

Natamamlıq kompleksi, fərdin özünü başqaları ilə müqayisə edərək dəyərsiz və yetərsiz hiss etməsi ilə xarakterizə olunan psixoloji vəziyyətdir. Bu kompleks insanların özlərini daim digərlərindən aşağı hiss etmələrinə və öz dəyərlərinə şübhə ilə yanaşmalarına səbəb olur. Natamamlıq kompleksi, şəxsin özünü sosial, fiziki, intellektual və ya emosional sahələrdə yetərsiz görməsi nəticəsində yaranır və ciddi psixoloji və sosial problemlərə yol açır.

Bu məqalədə, natamamlıq kompleksinin nə olduğunu, onun əsas səbəblərini, təsirlərini və bu vəziyyətdən necə qurtulmaq üçün mümkün yolları ətraflı izah edəcəyik.

Natamamlıq kompleksi nə deməkdir?

Natamamlıq kompleksi, fərdin özünü başqaları ilə müqayisə etməsi nəticəsində özünü dəyərsiz və aşağı hiss etməsidir. Bu, fərdin özünə olan inamını itirməsinə və özünü sosial cəhətdən qəbul edilməz hiss etməsinə səbəb olur. Bu kompleks uşaqlıq dövründən başlaya bilər və insanın şəxsi həyatında, iş yerində və münasibətlərində mənfi təsir yarada bilər.

Natamamlıq kompleksi olan insanlar tez-tez uğursuzluq qorxusu ilə yaşayır, sosial təzyiqlərə daha çox məruz qalır və başqalarının fikirlərinə həddindən artıq dəyər verirlər. Bu kompleks həm də fərdin özünü təcrid etməsinə və sosial əlaqələrdən çəkinməsinə gətirib çıxara bilər.

Natamamlıq kompleksinin əsas səbəbləri

Natamamlıq kompleksinin bir neçə səbəbi ola bilər. Aşağıda bu kompleksin yaranma səbəblərinin əsaslarını izah edəcəyik:

Uşaqlıq dövründə yaşanılan təcrübələr, natamamlıq kompleksinin ən böyük səbəblərindən biridir. Əgər bir uşaq daim tənqid edilir, aşağılanır və ya valideynləri tərəfindən dəstəklənmirsə, bu, onun özünə inamını itirməsinə və özünü dəyərsiz hiss etməsinə səbəb ola bilər. Eyni zamanda, uşaqlıqda baş verən uğursuzluqlar və sosial əlaqələrdə yaşanan çətinliklər də natamamlıq kompleksinə yol açan faktorlardandır.

Başqaları ilə müqayisə etmək, natamamlıq kompleksinin yaranmasında böyük rol oynayır. İnsanlar tez-tez özlərini sosial cəhətdən daha üstün gördükləri şəxslərlə müqayisə edirlər. Bu müqayisə, fərdin özünü yetərsiz hiss etməsinə səbəb olur. Xüsusilə sosial media dövründə, insanlar öz həyatlarını başqalarının idealizasiya olunmuş həyatı ilə müqayisə edərək özlərinə dəyər verməmə halına düşürlər.

Cəmiyyətin sosial normativləri və gözləntiləri də natamamlıq kompleksinin yaranmasına səbəb ola bilər. Məsələn, cəmiyyətdəki müəyyən gözəllik standartları, uğur ölçüləri və davranış qaydaları fərdlərin bu standartlara uyğun gəlmədikdə özlərini aşağı hiss etməsinə gətirib çıxarır. Cəmiyyətin bu təzyiqləri fərdin özünə olan dəyərini aşağı salır.

Fərdin keçmişdə yaşadığı uğursuzluqlar və mənfi təcrübələr də natamamlıq kompleksinin yaranmasına səbəb ola bilər. Uğursuz işlər, sosial əlaqələrdə yaşanan çətinliklər və fərdi məqsədlərə nail olmamaq kimi təcrübələr fərdin özünü dəyərsiz hiss etməsinə səbəb ola bilər.

Natamamlıq kompleksinin təsirləri

Natamamlıq kompleksi fərdin psixoloji və sosial həyatına ciddi mənfi təsir göstərə bilər. Aşağıda natamamlıq kompleksinin əsas təsirlərini izah edəcəyik:

Özünə inamsızlıq, natamamlıq kompleksinin ən çox yayılan təsiridir. Fərdlər özlərinə güvənmirlər, qabiliyyətlərinə şübhə ilə yanaşırlar və daima başqalarının fikirlərinə həddindən artıq dəyər verirlər. Bu da fərdin uğur qazanmaq üçün addım atmamasına və qorxu içində yaşamasına gətirib çıxarır.

Natamamlıq kompleksi olan insanlar tez-tez sosial təcrid olurlar. Onlar başqaları ilə əlaqə qurmaqda çətinlik çəkir və sosial vəziyyətlərdən qaçırlar. Özlərini sosial cəhətdən qəbul olunmayan hiss edən fərdlər dostluq əlaqələrindən və ictimai fəaliyyətdən çəkinirlər.

Natamamlıq kompleksi olan insanlar neqativ düşüncə ilə dolu olurlar. Onlar öz uğursuzluqlarını daima xatırlayır və gələcəkdə də uğursuz olacaqlarına inanırlar. Bu, onların psixoloji vəziyyətini daha da pisləşdirir və həyatda mənfi düşüncə tərzini gücləndirir.

Natamamlıq kompleksi uzun müddət davam edərsə, fərd psixoloji problemlər yaşamağa başlayır. Depressiya, narahatlıq, stres və özünəqapanma kimi vəziyyətlər natamamlıq kompleksinin nəticəsində meydana çıxa bilər. Bu cür vəziyyətlər fərdin gündəlik həyatını və iş fəaliyyətini də mənfi təsir edir.

Natamamlıq kompleksindən necə qurtulmaq olar?

Natamamlıq kompleksindən qurtulmaq üçün fərd öz düşüncə tərzini dəyişdirməli və özünə olan münasibətini yaxşılaşdırmalıdır. Aşağıda bu kompleksdən qurtulmaq üçün bəzi əsas məqamları izah edəcəyik:

Özünü olduğu kimi qəbul etmək, natamamlıq kompleksindən qurtulmağın əsas yollarından biridir. Fərd öz qabiliyyətlərini və dəyərlərini dərk etməli, başqaları ilə müqayisədən çəkinməlidir. Özünü olduğu kimi qəbul edən insanlar daha çox özlərinə güvənir və cəmiyyətdə özlərini daha rahat hiss edirlər.

Pozitiv yanaşma fərdin özünü dəyərli hiss etməsinə və natamamlıq kompleksindən uzaqlaşmasına kömək edir. Fərd öz uğurlarına fokuslanmalı və keçmiş uğursuzluqları geridə qoymalıdır. Hər bir uğur fərdin özünə inamını artırır və kompleksdən qurtulmasına şərait yaradır.

Natamamlıq kompleksi ilə mübarizə aparmaq üçün psixoloji dəstək almaq da vacibdir. Psixoloq və ya məsləhətçilərin köməyi ilə fərd öz komplekslərini daha yaxşı anlaya bilər və onlarla mübarizə aparma yollarını öyrənə bilər. Terapiya fərdlərə özünə inam və sosial əlaqələrini yenidən qurmaqda kömək edir.

Sosial əlaqələri gücləndirmək natamamlıq kompleksindən qurtulmaq üçün mühüm addımdır. Fərd dostları, ailəsi və yaxınları ilə daha çox vaxt keçirməli və onlardan dəstək almalıdır. Sosial dəstək fərdin özünə olan inamını artırmağa kömək edir.

Natamamlıq kompleksi, fərdin özünü başqaları ilə müqayisə edərək dəyərsiz və aşağı hiss etməsi ilə xarakterizə olunan bir vəziyyətdir. Bu kompleks insanların özlərinə olan inamını itirməsinə və sosial əlaqələrdən qaçmasına səbəb olur. Lakin özünə güvən və müsbət düşüncə tərzini inkişaf etdirmək, natamamlıq kompleksindən qurtulmaq üçün əsas yollar arasındadır. Psixoloji dəstək və sosial əlaqələrin gücləndirilməsi də bu komplekslə mübarizədə mühüm rol oynayır.