Poliqrafiya nədir?
Poliqrafiya, yazılı və vizual materialların çap olunması prosesini əhatə edən sənaye sahəsidir. Bu sahə kitablar, jurnallar, afişalar, reklam materialları, qovluqlar, vizitkartlar və digər çap məhsullarının hazırlanmasında mühüm rol oynayır. Poliqrafiya həm texniki, həm də sənət sahəsi sayılır və dizayn, texnologiya və istehsal proseslərinin birləşməsindən yaranır.
Poliqrafiyanın əsas məqsədi informasiyanı geniş kütlələrə çatdırmaqdır. Texnologiyanın inkişafı ilə çap texnikalarında da böyük dəyişikliklər baş vermişdir və bu, poliqrafiya sahəsinin də inkişafına şərait yaratmışdır. Müasir poliqrafiya texnologiyaları sayəsində çap prosesləri daha sürətli, keyfiyyətli və iqtisadi baxımdan əlverişli olmuşdur.
Poliqrafiyanın tarixi
Poliqrafiya sənəti qədim dövrlərə qədər uzanır. İlk çap üsullarına Misir papirusları və Çində istifadə olunan ağac basma üsulları misal ola bilər. Bu üsullardan sonra 15-ci əsrdə alman ixtiraçı Yohan Qutenberq tərəfindən hərəkətli metal şriftlərdən istifadə edilən ilk çap maşını icad edildi. Qutenberqin bu ixtirası kitabların geniş kütlələrə çatdırılmasına səbəb oldu və poliqrafiya sənayesinin əsasını qoydu.
Poliqrafiyanın əsas növləri
Poliqrafiya sahəsində müxtəlif növ çap üsulları mövcuddur. Hər bir çap növü müəyyən tələblərə və məhsul növlərinə uyğun gəlir. Aşağıda poliqrafiyanın əsas növləri və onların xüsusiyyətləri izah edilmişdir.
Ofset çap-Ofset çap, poliqrafiyada ən geniş istifadə olunan çap növlərindən biridir. Bu çap üsulu ilə qəzetlər, jurnallar, kitablar və broşürlər çap edilir. Ofset çap texnologiyasında xüsusi bir metal lövhə vasitəsilə çap edilir və bu üsul böyük miqdarda məhsul çap etmək üçün idealdır. Ofset çap yüksək keyfiyyət və rəng dəqiqliyi təmin edir.
Rəqəmsal çap-Rəqəmsal çap, son illərdə sürətlə inkişaf edən və yayılmış çap texnologiyalarından biridir. Bu çap üsulu az miqdarda çap işləri üçün daha uyğundur və çap prosesinin sürətli olmasına imkan verir. Rəqəmsal çapda fiziki lövhə istifadə edilmir, yəni dizayn birbaşa kompüterdən çap cihazına ötürülür. Bu, zaman və xərclərə qənaət etməklə yanaşı, kiçik tirajlarda çap üçün ideal variantdır.
Seriqrafiya-Seriqrafiya, xüsusilə tekstil və parça məhsullarının çapında istifadə olunan bir texnikadır. Bu üsul ilə dizayn xüsusi bir ekran vasitəsilə səthə köçürülür. Seriqrafiya əsasən geyim və tekstil məmulatları üzərində çap edilməsi üçün istifadə edilir və parlaq rəngli məhsullar yaratmağa imkan verir.
Fleksografi-Fleksografi, poliqrafiyada xüsusilə qablaşdırma məhsulları, paketlər, qida konteynerləri və etiketlər üçün istifadə olunur. Bu üsul elastik kauçuk və ya polimer lövhə vasitəsilə çap edilir və müxtəlif növ materiallarda istifadə edilə bilər. Fleksografi qablaşdırma sənayesində geniş yayılmışdır və davamlı, çevik çap təmin edir.
Poliqrafiya sahəsində rəng sistemləri
Poliqrafiyada rənglərin dəqiqliyi və uyğunluğu mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Çap işlərinin istənilən rəngdə çıxması üçün xüsusi rəng sistemləri istifadə olunur. Aşağıda əsas rəng sistemləri və onların xüsusiyyətləri haqqında məlumat verilmişdir.
CMYK (Cyan, Magenta, Yellow, Key – qara) rəng sistemi, əsasən ofset çapında istifadə olunan dörd rəngli bir sistemdir. Bu sistem vasitəsilə müxtəlif rənglər qarışdırılır və nəticədə geniş rəng spektri əldə olunur. CMYK sistemi poliqrafiya məhsullarında yüksək dəqiqlik və rəng uyğunluğu təmin edir.
Pantone rəng sistemi (PMS), xüsusi olaraq müəyyən rəngləri əldə etmək üçün istifadə edilən rəng kodlaşdırma sistemidir. Pantone rəngləri sabit rəng kodlarına malikdir və bu sistemlə eyni rəng tonunu müxtəlif çap növlərində əldə etmək mümkündür. Bu sistem reklam məhsulları və markalaşma işlərində rənglərin dəqiqliyi üçün geniş istifadə edilir.
Poliqrafiyanın istifadə sahələri
Poliqrafiya sahəsi bir çox fərqli istifadə sahəsinə malikdir. Aşağıda poliqrafiyanın əsas istifadə sahələri izah edilmişdir.
Kitablar və jurnallar poliqrafiya vasitəsilə çap edilən ənənəvi məhsullardır. Ofset və rəqəmsal çap üsulları kitab və jurnal nəşrində istifadə olunur. Bu məhsullar geniş kütlələrə informasiyanı yaymaq üçün əhəmiyyətlidir.
Reklam sənayesində poliqrafiya böyük rol oynayır. Posterlər, broşürlər, kataloqlar, vizitkartlar və digər reklam materialları poliqrafiya vasitəsilə hazırlanır və müştərilərə marka və məhsullar haqqında məlumat vermək üçün istifadə olunur.
Qablaşdırma və etiketləmə sənayesində də poliqrafiya üsulları geniş istifadə olunur. Fleksografi və seriqrafiya qablaşdırma və etiket məhsulları üzərində tətbiq edilir. Bu çap növü məhsulların tanınmasını və markalaşmasını təmin edir.
Təhsil sahəsində poliqrafiya dərslik və tədris materiallarının hazırlanmasında mühüm rol oynayır. Kitablar, iş dəftərləri və tədris vəsaitləri poliqrafiya vasitəsilə çap edilərək məktəblərdə və universitetlərdə istifadə olunur.
Poliqrafiyanın üstünlükləri
Poliqrafiya sahəsi, çap işlərinin geniş bir spektrdə yerinə yetirilməsini təmin edərək məlumatın geniş kütlələrə çatdırılmasına imkan yaradır. Aşağıda poliqrafiyanın əsas üstünlükləri göstərilmişdir.
Poliqrafiya geniş kütlələrə məlumat yaymaq üçün effektiv vasitədir. Çap məhsulları vasitəsilə məlumatlar çox sayda insan tərəfindən əldə edilə bilər və bu, informasiya yayımında mühüm rol oynayır.
Poliqrafiya texnologiyaları yüksək keyfiyyətli və rəng dəqiqliyi ilə çap təmin edir. Bu, çap məhsullarının vizual cəhətdən cəlbedici olmasını və rənglərin düzgün əks olunmasını təmin edir.
Poliqrafiya müxtəlif məhsul növlərinin çap edilməsini təmin edir. Kitablar, jurnallar, afişalar, reklam materialları və s. məhsullar poliqrafiya vasitəsilə çap edilə bilər.
Poliqrafiya yazılı və vizual materialların çap olunmasını təmin edən mühüm sənaye sahəsidir. Ofset, rəqəmsal çap, seriqrafiya və fleksografi kimi müxtəlif çap növləri ilə poliqrafiya məhsulları hazırlanır və geniş istifadə sahələri ilə cəmiyyətin informasiya və əyləncə tələbatını qarşılayır. Poliqrafiya sənayesi kitab nəşrindən reklam materiallarına qədər çoxlu sahədə istifadə edilir və texnologiyanın inkişafı ilə daim yenilənir.