Qulançar nədir?

Qulançar, həmçinin “asparagus” olaraq tanınan və əsasən kulinariya və tibbi məqsədlər üçün istifadə edilən çoxillik bir bitkidir. Asparagus officinalis elmi adı ilə tanınan bu bitki zəngin qida tərkibi və sağlamlığa faydaları ilə geniş yayılıb. Qulançar, əsasən uzun, nazik, yaşıl və ya bəzən bənövşəyi və ağ rəngdə olan tumurcuqlardan ibarətdir və özünəməxsus dadı ilə fərqlənir. Bu tərəvəz bir çox mətbəxdə müxtəlif formalarda istifadə olunur və həm dadı, həm də faydaları səbəbindən dünyada populyardır.

Qulançar, lif, vitaminlər (xüsusilə A, C, E və K vitaminləri) və folat baxımından zəngin olduğu üçün sağlam pəhrizin bir hissəsi kimi qəbul edilir. Tərkibindəki antioksidantlar və iltihabəleyhinə maddələr sayəsində bir çox xəstəliyin qarşısını almağa kömək edir.

Qulançarın növləri

Qulançar bir neçə fərqli rəngdə və növdə yetişdirilə bilər və hər biri fərqli dad və xüsusiyyətlərə malikdir. Aşağıda ən məşhur qulançar növləri verilmişdir:

Yaşıl qulançar

Bu ən çox yayılmış növdür. Yaşıl qulançar, günəş işığına məruz qaldıqca yaşıl rəngini alır və çox yönlü istifadəsi ilə mətbəxlərdə geniş yayılıb.

Ağ qulançar

Ağ qulançar torpaq altında yetişdirilir və günəş işığına məruz qalmadığı üçün yaşıl rəng almaz. Ağ qulançar daha yumşaq və azca şirin bir dada malikdir və xüsusi bir ləzzət üçün bəzi Avropa ölkələrində daha çox istifadə olunur.

Bənövşəyi qulançar

Bənövşəyi qulançar nadir tapılan və xüsusi ləzzətə malik olan bir növdür. Antioksidant baxımından daha zəngindir və bu rəngi ona fitonutrientlər (bitki qida maddələri) verir.

Qulançarın qida dəyəri

Qulançar sağlam bir pəhrizin dəyərli bir komponentidir. Tərkibində müxtəlif vitamin və minerallar, həmçinin lif və antioksidantlar mövcuddur. Aşağıda qulançarın qida tərkibi ilə bağlı əsas məlumatlar verilmişdir:

• Vitaminlər: A, C, E və K vitaminləri ilə zəngindir.
• Folat: Xüsusilə hamilə qadınlar üçün əhəmiyyətli bir vitamin olan folat tərkibində bol miqdarda mövcuddur.
• Minerallar: Kalium, dəmir və kalsium kimi mineralları ehtiva edir.
• Lif: Həzm sistemini tənzimləməyə və qan şəkərini sabit saxlamağa kömək edir.
• Antioksidantlar: Qulançar antioksidantlarla zəngindir ki, bu da hüceyrələrin qorunmasına və iltihabın azalmasına kömək edir.

Qulançar həmçinin kalori baxımından aşağı, su tərkibi isə yüksək olduğu üçün arıqlamaq istəyənlər üçün ideal bir qida sayılır.

Qulançarın sağlamlığa faydaları

Qulançarın müntəzəm istifadəsi bir çox sağlamlıq üstünlükləri təqdim edir. Aşağıda qulançarın sağlamlığa faydaları qeyd edilmişdir:

Qulançarın tərkibindəki antioksidantlar, hüceyrələri sərbəst radikalların zərərindən qoruyur və xərçəng kimi ciddi xəstəliklərin qarşısını almağa kömək edir. Antioksidantlar həmçinin yaşlanma prosesini yavaşlatmağa kömək edir.

Qulançar, həzm üçün faydalı olan liflə zəngindir. Həzm sistemini tənzimləyir, qəbizliyi aradan qaldırır və sağlam bir bağırsaq florasını qorumağa kömək edir.

Tərkibindəki kalium, qan təzyiqini aşağı salmağa və ürək sağlamlığını qorumağa kömək edir. Kalium bədənin su balansını təmin edir və hipertansiyonun qarşısını alır.

Qulançar, bədəndəki iltihabın azalmasına kömək edir və artrit kimi iltihablı xəstəliklərin simptomlarını yüngülləşdirir. Tərkibində olan iltihabəleyhinə maddələr bədənin müdafiə sistemini gücləndirir.

Qulançarın sidikqovucu təsiri bədənin artıq duz və toksinlərdən təmizlənməsinə kömək edir. Bu təsir böyrək sağlamlığını dəstəkləyir və sidik yolları infeksiyalarının qarşısını alır.

Qulançar yüksək miqdarda folat ehtiva etdiyi üçün xüsusilə hamilə qadınlar üçün əhəmiyyətlidir. Folat, körpənin sağlam inkişafını təmin edir və doğuş qüsurlarının qarşısını almağa kömək edir.

Qulançarın istifadəsi

Qulançar mətbəxdə çox yönlü istifadəyə malikdir və müxtəlif yeməklərin hazırlanmasında istifadə edilir. Həm təzə, həm də bişmiş formada istifadə edilə bilər. Aşağıda qulançarın istifadə üsulları ilə bağlı bəzi tövsiyələr verilmişdir:

Təzə qulançar salatlara əlavə edilərək, qida dəyərini və dadını artırır. Qısa müddətə buxarda bişirərək xırt-xırtlı qalmasını təmin edə bilərsiniz.

Qulançar zeytun yağı və müxtəlif ədviyyatlarla qızardıldıqda çox dadlı olur. Sobada bişirərək qızıl rəng almasını və xırtıldayan dadını ortaya çıxarmaq mümkündür.

Qulançar, tərəvəz şorbalarına və ya əsas yeməklərə əlavə edilə bilər. Həm dadını, həm də qida dəyərini artırmaq üçün digər tərəvəzlərlə birlikdə istifadə olunur.

Əsas yeməklərə garnitür olaraq əlavə edilərək, yeməklərin yanında sağlam bir əlavəyə çevrilə bilər. Bu, həm qida dəyərini, həm də estetik görünüşünü artırır.

Qulançarın saxlanması

Qulançar tez xarab olan bir tərəvəz olduğundan onu düzgün saxlamaq vacibdir. Təzə qulançarı soyuducuda nəm bir dəsmal ilə sarıyaraq və ya su dolu bir qabda saxlayaraq təzəliyini qorumaq mümkündür. Uzun müddətli saxlama üçün isə qulançarı buxarda bişirdikdən sonra dondurmaq məsləhətdir.

Qulançar, yüksək qida dəyəri və sağlamlığa faydaları ilə məşhur olan bir tərəvəzdir. Antioksidant təsiri, iltihabəleyhinə xüsusiyyətləri, həzm sistemini dəstəkləməsi və qan təzyiqini tənzimləməsi ilə sağlam bir pəhrizin əvəzolunmaz hissəsi kimi qəbul edilir. Müxtəlif mətbəxlərdə istifadə olunan qulançar, həm də estetik görünüşü və zəngin qida dəyəri ilə diqqət çəkir.