Skipidar nədir?
Skipidar — təbii mənşəli, kəskin qoxulu, şəffaf və ya azca sarımtıl rəngdə olan bir mayedir. Əsasən şam ağaclarından alınır və tərkibində əsasən terpen birləşmələri olur. O, həm tibbdə, həm də sənayedə geniş istifadə olunur. Skipidar adətən distillə yolu ilə şam ağacının qatranından əldə edilir və bir çox faydalı xüsusiyyətlərə malikdir. Bəzi hallarda insanlar onu “terebentin” adı ilə də tanıyır.
Skipidarın tərkibi
Skipidarın əsas tərkib hissələri monoterpenlərdir. Ən çox rast gəlinənləri alfa-pinen və beta-pinen kimi maddələrdir. Bu maddələr ona özünəməxsus qoxu verir və bir sıra faydalı təsirlər göstərir. Təbii skipidar təmiz və kimyəvi qatqılardan uzaq olmalıdır, çünki onun tibbi və kosmetik istifadə üçün uyğun olması əsasən təmizliyindən asılıdır.
Skipidardan tibdə istifadə
Skipidar xalq təbabətində və rəsmi tibbdə müxtəlif məqsədlərlə istifadə edilir. Ən çox istifadə sahələri bunlardır:
- Revmatizm və oynaq ağrılarında xaricdən istifadə edilir.
- Dəriyə sürtülərək qan dövranını sürətləndirir.
- Əzələ ağrılarını yüngülləşdirir.
- Soyuqdəymə zamanı inhalasiya məqsədilə istifadə olunur.
- Bəzi dəri xəstəliklərində təmizləyici və dezinfeksiyaedici kimi işlədilir.
Bununla yanaşı, skipidardan istifadə edərkən diqqətli olmaq lazımdır. Həddindən artıq və ya düzgün olmayan istifadə allergik reaksiyalara və dəri qıcıqlanmasına səbəb ola bilər.
Skipidardan sənayedə istifadə
Sənayedə skipidar əsasən boya və lak istehsalında həlledici kimi işlədilir. Bundan başqa, aşağıdakı sahələrdə də tətbiq olunur:
- Sabun istehsalı
- Rəsm sənətində yağlı boya ilə işləyərkən həlledici kimi
- Dezinfeksiyaedici maddələrin hazırlanmasında
- Parfümeriyada və ətir istehsalında
Bu sahələrdə istifadə olunan skipidar adətən texniki məqsədli olur və tibbi istifadə üçün nəzərdə tutulmur.
Skipidar vannaları nədir?
Skipidar vannaları son illərdə alternativ tibbdə populyarlıq qazanıb. Bu vannalar xüsusi şəkildə hazırlanmış skipidar məhlulu ilə isti suya əlavə edilir və bədənə ümumi müalicəvi təsir göstərir. Belə vannaların əsas üstünlükləri:
- Damar genişləndirici təsiri
- Qan dövranını yaxşılaşdırması
- Maddələr mübadiləsini sürətləndirməsi
- Sellülit və piylənməyə qarşı dəstək olması
Ancaq bu tip vannaları həkim məsləhəti olmadan etmək tövsiyə olunmur, çünki ürək-damar problemi və ya yüksək təzyiqi olan insanlar üçün riskli ola bilər.
Skipidar zərərli ola bilərmi?
Bəli, skipidardan düzgün istifadə edilmədikdə zərərli ola bilər. Ən çox rast gəlinən mənfi təsirlər bunlardır:
- Dərinin qızarması və yanması
- Allergik reaksiyalar
- Tənəffüs zamanı buxarının göz və burun selikli qişasını qıcıqlandırması
- Yutulduqda zəhərlənmə riski
Uşaqlardan uzaq saxlamaq və istifadə etməzdən əvvəl həkimlə məsləhətləşmək vacibdir.
Skipidar necə saxlanılmalıdır?
Skipidar yanıcı maddədir və ona görə də təhlükəsizlik qaydalarına riayət olunmalıdır. Saxlanma zamanı diqqət yetirilməli məqamlar:
- Sərin və quru yerdə saxlanılmalıdır.
- Günəş işığından uzaqda saxlanmalıdır.
- Yaxşı qapanan şüşə butulkada saxlanması tövsiyə olunur.
- Uşaqların əlinin çatmayacağı yerdə olmalıdır.
Skipidarı haradan almaq olar?
Skipidarı apteklərdən və ya təbii məhsullar mağazalarından almaq mümkündür. Satın alarkən “tibbi məqsədli” və ya “texniki məqsədli” olduğuna diqqət yetirmək vacibdir. Tibbi məqsədli skipidar daha təmiz və təhlükəsiz olur.
Skipidar həm təbii, həm də çoxfunksiyalı bir maddədir. Düzgün istifadə edildikdə sağlamlığa müsbət təsir göstərir və müxtəlif sənaye sahələrində də əvəzolunmaz məhsuldur. Lakin onun istifadəsində mütləq ehtiyatlı davranmaq və lazımi mənbələrdən alınması vacibdir.