Viza nədir?
Viza bir şəxsin başqa bir ölkəyə daxil olmaq, orada qalmaq və ya oradan keçmək üçün həmin ölkənin hökumətindən aldığı rəsmi icazədir. Vizalar beynəlxalq səyahətlərin ayrılmaz bir hissəsidir və fərqli məqsədlər üçün, məsələn, turizm, iş, təhsil və ya daimi yaşamaq kimi müxtəlif səbəblərdən tələb oluna bilər. Viza, müəyyən bir ölkəyə səyahət edən şəxsin həmin ölkənin sərhədlərindən daxil olmasına rəsmi şəkildə icazə verilməsi deməkdir.
Bu məqalədə viza nə olduğunu, onun növlərini və viza müraciət proseslərini ətraflı şəkildə izah edəcəyik.
Viza nə deməkdir?
Viza, səyahət etdiyiniz ölkənin sizə müvəqqəti və ya daimi olaraq daxil olmaq və orada qalmaq hüququnu verdiyi rəsmi bir icazədir. Bu icazə pasportda ya yapışdırılır, ya da möhürlənir. Viza müəyyən bir müddət üçün etibarlıdır və adətən müəyyən şərtlərlə verilir. Hər bir ölkənin vizaya dair öz qaydaları və tələbləri var. Viza, beynəlxalq sərhədləri keçmək istəyən şəxslərin dövlətlərarası qanuni girişini təmin etmək üçün vacib bir sənəddir.
Vizaların tərifi və istifadəsi ölkələr arasında müxtəlif ola bilər. Bəzi ölkələr viza tələb etmədən sərhədlərini açır, bəziləri isə viza tələb edir. Vizalar əsasən səfirlik və ya konsulluq kimi diplomatik qurumlar vasitəsilə alınır.
Vizaların əsas növləri
Vizalar bir neçə fərqli məqsəd üçün verilir və müxtəlif növləri mövcuddur. Ən çox rast gəlinən viza növlərinə aşağıdakılar daxildir:
Turist vizası
Turist vizası, ölkəyə turizm məqsədilə səyahət edən şəxslər üçün verilir. Bu viza növü, adətən, səyahətçinin müəyyən bir müddət ərzində ölkədə qalmasına imkan verir. Turist vizası ilə iş və ya təhsil məqsədli fəaliyyətlərə icazə verilmir. Bu vizanın müddəti ölkədən ölkəyə dəyişir, adətən 30-90 gün arasında dəyişir.
İş vizası
İş vizası, iş və ya kommersiya məqsədilə başqa bir ölkəyə səyahət etmək istəyən şəxslər üçün nəzərdə tutulub. İş vizası ilə ölkədə müvəqqəti olaraq işləməyə icazə verilir. Bu viza növü, xüsusilə qlobal işgüzar səfərlər, beynəlxalq şirkətlərdə işləmək və ya qısamüddətli iş müqavilələri üçün istifadə olunur.
Təhsil vizası
Təhsil vizası tələbələrin xarici ölkələrdə təhsil almaq üçün aldıqları vizadır. Təhsil vizası uzunmüddətli ola bilər və tələbə vizası adətən təhsil müddəti ərzində etibarlı olur. Bu viza növü ilə tələbə təhsil almaqla yanaşı, müəyyən şərtlər daxilində işləmək imkanı da əldə edə bilər.
Daimi yaşayış vizası
Daimi yaşayış vizası ölkədə daimi yaşamaq və işləmək hüququ verən viza növüdür. Bu viza ilə şəxslər müəyyən ölkələrdə uzun müddətli olaraq yaşayaraq iş tapa bilərlər. Bu viza üçün müraciət edən şəxslər adətən xüsusi şərtləri yerinə yetirməlidirlər, məsələn, iş təklifi, ailə birləşməsi və ya investisiya proqramları.
Tranzit vizası
Tranzit vizası, bir ölkədən digər ölkəyə keçərkən aralıq ölkədə qısa müddət qalmaq üçün verilən vizadır. Bu vizanın müddəti çox qısadır və adətən 24-72 saat arasında dəyişir. Tranzit vizası yalnız səyahətçiyə aralıq ölkəni qısa müddət üçün keçmə icazəsi verir.
Diplomatik viza
Diplomatik viza yalnız diplomatik şəxslərə verilir və adətən dövlət rəsmilərinə və ya diplomatik missiyalarda çalışanlara təqdim olunur. Bu viza ilə bağlı xüsusi imtiyazlar və toxunulmazlıqlar mövcuddur.
Viza müraciət prosesi
Viza müraciət prosesi müraciət etdiyiniz ölkənin qanunlarına və qaydalarına uyğun olaraq fərqlənə bilər. Ümumiyyətlə, viza almaq üçün səfirliyə və ya konsulluğa müraciət etmək tələb olunur. Aşağıda ümumi viza müraciət prosesi barədə məlumat verilmişdir:
Viza növünü seçmək
İlk növbədə, hansı viza növünə ehtiyacınız olduğunu müəyyən etməlisiniz. Səyahət məqsədinizdən asılı olaraq (turizm, iş, təhsil və s.), uyğun viza növünü seçmək vacibdir.
Müraciət formasını doldurmaq
Səfirlik və ya konsulluqdan viza müraciət forması əldə edilir və düzgün şəkildə doldurulur. Bu forma adətən şəxsi məlumatlar, səyahət məqsədi və səyahət müddəti ilə bağlı sualları əhatə edir.
Tələb olunan sənədləri hazırlamaq
Viza müraciəti üçün tələb olunan sənədləri toplamaq lazımdır. Bu sənədlərə pasport, fotoşəkil, bank hesab məlumatları, iş yerindən arayış və s. daxil ola bilər. Səfirliklər müraciət edən şəxsdən əlavə sənədlər tələb edə bilərlər.
Müsahibədə iştirak etmək
Bəzi ölkələr vizaya müraciət edən şəxsləri müsahibəyə dəvət edir. Bu müsahibədə şəxs səyahətinin məqsədini izah edir və əlavə suallara cavab verir. Bu addım vizanın təsdiqi üçün vacib ola bilər.
Viza üçün rüsumun ödənilməsi
Viza müraciəti üçün müəyyən miqdarda rüsum ödənməlidir. Bu məbləğ müraciət etdiyiniz ölkəyə və viza növünə görə dəyişir.
Vizanı almaq
Əgər viza müraciətiniz təsdiqlənərsə, pasportunuza viza yapışdırılacaq və ya möhür vurulacaq. Bəzi ölkələr elektron viza sistemindən də istifadə edirlər, bu zaman viza elektron şəkildə göndərilir.
Vizaların əhəmiyyəti
Viza beynəlxalq səyahətlərdə çox vacibdir və hər bir ölkənin milli təhlükəsizliyinin təmin edilməsində mühüm rol oynayır. Viza sistemi vasitəsilə ölkələr xarici vətəndaşları qəbul etmək, onların səyahət məqsədlərini yoxlamaq və milli təhlükəsizliyə potensial təhdidləri azaltmaq imkanına malikdir.
Hər bir ölkə öz qanunlarına əsasən viza qaydalarını müəyyən edir və bu qaydalar ölkənin daxili siyasətinə uyğun tənzimlənir. Viza həm də səyahətçilər üçün qanuni olaraq sərhədləri keçmək üçün tələb olunan bir sənəddir və ölkələrarası münasibətlərdə də mühüm əhəmiyyətə malikdir.
E-viza sistemi
Son illərdə bir çox ölkə ənənəvi viza müraciət prosesini sadələşdirmək üçün elektron viza (e-viza) sistemini tətbiq edir. E-viza müraciəti onlayn şəkildə həyata keçirilir və səyahətçilərə çox vaxt qənaət edir. E-viza müraciət edən şəxslər sənədləri elektron formada təqdim edir və viza təsdiqləndikdən sonra elektron poçt vasitəsilə vizanı əldə edirlər.
E-viza sisteminin üstünlükləri:
- Daha sürətli müraciət prosesi
- Fiziki olaraq səfirliyə və ya konsulluğa getməyə ehtiyacın olmaması
- Sənədlərin asan və təhlükəsiz təqdim edilməsi
Viza, ölkələr arasında sərhəd keçidi və beynəlxalq səyahətlərin rəsmi icazəsidir. Vizalar müxtəlif məqsədlər üçün, məsələn, turizm, iş, təhsil və ya daimi yaşayış üçün verilir və ölkələrin milli təhlükəsizliyinin qorunmasında mühüm rol oynayır.