Akkreditiv nədir?

Akkreditiv, beynəlxalq ticarətdə və böyük miqyaslı biznes əməliyyatlarında geniş istifadə olunan maliyyə alətidir. Bu vasitə alıcı ilə satıcı arasında etibarlı ödəniş mexanizmini təmin etmək məqsədilə banklar vasitəsilə həyata keçirilir.

Akkreditiv, alıcının sifarişi ilə bank tərəfindən satıcıya müəyyən şərtlər yerinə yetirildikdə ödəniş etmək öhdəliyini nəzərdə tutan maliyyə mexanizmidir. Akkreditiv vasitəsilə ödənişlər zəmanətli və risklər minimuma endirilmiş formada həyata keçirilir.

Akkreditivin əsas funksiyaları

Ödənişin təminatı-Akkreditiv alıcının ödəniş qabiliyyətinə zəmanət verir və satıcını maliyyə risklərindən qoruyur.

Şəffaflıq və etibarlılıq-Akkreditiv tərəflər arasında şəffaflığı təmin edir. Ödəniş yalnız müəyyən edilmiş sənədlər təqdim olunduqdan sonra həyata keçirilir.

Mübahisələrin qarşısını alır-Sənədlərin dəqiq tərtibi və müəyyən şərtlərin icrası ilə tərəflər arasında yaranan mübahisələr minimuma endirilir.

Akkreditiv növləri

Geri çağırılan akkreditiv-Bu növ akkreditiv bank və ya alıcı tərəfindən istənilən vaxt ləğv edilə bilər. Lakin satıcıya qarşı heç bir ödəniş öhdəliyi yaranmaz.

Geri çağırılmayan akkreditiv-Bu növ akkreditivdə bank, təqdim olunan sənədlərə uyğun olaraq ödənişi zəmanətlə həyata keçirir. Ən çox istifadə edilən növdür.

Revolver akkreditiv-Bu növ akkreditiv, təkrarlanan əməliyyatlar üçün istifadə olunur və əvvəlcədən razılaşdırılmış dövr ərzində bir neçə dəfə istifadə oluna bilər.

Köçürülə bilən akkreditiv-Satıcı, akkreditiv məbləğinin bir hissəsini və ya tamamını başqa bir tərəfə köçürə bilər. Bu, tədarük zənciri əməliyyatlarında geniş istifadə olunur.

Akkreditivdə iştirak edən tərəflər

Alıcı (sifarişçi)-Akkreditivin açılmasını təşəbbüs edən və ödənişi təmin edən tərəfdir.

Satıcı (benefisiar)-Tələb olunan sənədləri təqdim etməklə akkreditiv ödənişini alan tərəfdir.

Bank-Həm alıcının, həm də satıcının bankları akkreditivin həyata keçirilməsində əsas vasitəçilərdir.

Akkreditivin üstünlükləri və çatışmazlıqları

Üstünlükləri

• Etibarlılıq: Satıcını ödəniş risklərindən qoruyur.
• Qlobal ticarət: Beynəlxalq əməliyyatlarda ticarəti asanlaşdırır.
• Hüquqi zəmanət: Bankın hüquqi zəmanəti ilə risklər azalır.

Çatışmazlıqları

• Yüksək xərclər: Akkreditivin açılması və idarə olunması bank xərclərini artırır.
• Çətin proses: Sənədlərin hazırlanması və şərtlərin yerinə yetirilməsi zaman tələb edir.

Akkreditiv prosesi necə işləyir?

1. Sifarişçinin müraciəti: Alıcı öz bankına akkreditiv açmaq üçün müraciət edir.
2. Bankın təsdiqi: Bank, akkreditiv şərtlərini təsdiq edir və satıcının bankına göndərir.
3. Sənədlərin təqdimatı: Satıcı tələb olunan sənədləri öz bankına təqdim edir.
4. Ödəniş: Sənədlər uyğun gəldikdə bank ödənişi həyata keçirir.

Akkreditiv ən çox beynəlxalq ticarət əməliyyatlarında, xüsusilə də böyük məbləğdə məhsul və ya xidmət tədarükündə istifadə olunur. Bu, həmçinin infrastruktur layihələrində və iri biznes sövdələşmələrində geniş tətbiq edilir.

Akkreditiv, maliyyə əməliyyatlarında təhlükəsizliyi və etibarlılığı təmin edən effektiv vasitədir. Onun düzgün istifadə edilməsi ticarət tərəfləri arasında inamın artmasına, eləcə də mübahisələrin qarşısının alınmasına kömək edir.