Membran Nədir?

Membran sözü müxtəlif sahələrdə istifadə olunur və bu sözün məna dairəsi olduqca genişdir. Fizika, kimya, biotexnologiya, inşaat və digər sahələrdə membran anlayışı özünəməxsus xüsusiyyətlərə malikdir.

Membran haqqında daha ətraflı:

Membran sözünün kökü latıncadan gəlir və “qabıq” mənasını verir. Membran adətən iki mühiti bir-birindən ayıran nazik, yarıkeçirici bir səth kimi başa düşülür. Məsələn, bioloji orqanizmlərdə hüceyrə membranı hüceyrənin daxili və xarici mühitini ayıran çox əhəmiyyətli bir quruluşdur.

Bioloji membranlar

Bioloji membranlar canlı hüceyrələrin xarici sərhədini təşkil edir və eyni zamanda daxili strukturlarını (orqanoidləri) də əhatə edir. Hüceyrə membranı fosfolipid təbəqədən ibarətdir və onun əsas funksiyası hüceyrənin içindəki mühiti sabit saxlamaq, maddələrin giriş-çıxışını tənzimləməkdir.

Əsas xüsusiyyətlər:

• Seçici keçiricilik: Bioloji membranlar yalnız müəyyən maddələrin hüceyrəyə daxil olmasına və ya çıxmasına icazə verir.
• Qoruyucu funksiya: Hüceyrəni xarici təsirlərdən qoruyur.
• Nəqliyyat prosesi: Maddələrin mübadiləsini tənzimləyir.

Texnoloji və sənaye membranları

Sənaye sektorunda membran texnologiyası geniş yayılıb. Bu membranlar kimyəvi, farmasevtik və su təmizləmə kimi sahələrdə istifadə edilir. Məsələn, suyun duzsuzlaşdırılması üçün membran texnologiyasından istifadə olunur. Bu membranlar xüsusi hazırlanmış materiallardan ibarətdir və onlar da maddələri süzgəcdən keçirmə qabiliyyətinə malikdirlər.

Membranların istifadə sahələri

• Suyun filtrasiyası: Duzlu və ya çirklənmiş suyun təmizlənməsi üçün membran texnologiyasından istifadə edilir.
• Tibbi sahə: Bəzi tibbi cihazlarda (məsələn, dializ aparatlarında) membranlar xəstələrin qanını təmizləmək üçün istifadə edilir.
• Geniş istehsalat prosesləri: Qida sənayesi və kimyəvi istehsalatda da membranlardan istifadə olunur, xüsusən də müəyyən maddələrin ayrılması üçün.

Membran texnologiyasının əsas üstünlükləri

• Yüksək səmərəlilik: Membranlar çox kiçik ölçülü molekulları belə süzgəcdən keçirə bilirlər.
• Enerji sərfiyyatının azlığı: Digər texnologiyalarla müqayisədə az enerji ilə işləyirlər.
• Ekoloji təmizlik: Membran prosesləri çox vaxt ətraf mühitə zərər verməyən üsullarla aparılır.