Ofsayt nədir?
Futbol qaydaları arasında ofsayt-Ofsayt futbol qaydaları arasında ən çox müzakirə olunan və anlaşılması çətin qaydalardan biridir. Bu qayda, hücum edən komandanın oyunçusunun topa vurulduğu anda müdafiə xəttində hansı mövqedə olduğunu tənzimləyir.
Ofsayt qaydasının tərifi-Ofsayt, hücum edən oyunçunun, top ona ötürülən zaman, rəqibin sonuncu müdafiəçisindən daha yaxın mövqedə olması vəziyyətini ifadə edir. Lakin burada diqqətə alınan bəzi əlavə şərtlər də mövcuddur.
Ofsayt qaydası necə yaranıb?
Futbolun ilk qaydalarında ofsayt anlayışı bu qədər detallı deyildi. İlk dəfə 1863-cü ildə İngiltərədə formalaşan qaydalarda ofsayt anlayışı sadələşdirilmiş şəkildə yer alırdı. Daha sonra 1925-ci ildə bu qaydada əhəmiyyətli dəyişikliklər edildi.
Müasir ofsayt qaydası
Hazırda tətbiq olunan ofsayt qaydası Beynəlxalq Futbol Assosiasiyaları Şurası (IFAB) tərəfindən təsdiqlənmiş şəkildədir və hər bir beynəlxalq və yerli oyunda tətbiq olunur.
Ofsayt vəziyyətinin başlıca şərtləri
Hücum zamanı mövqe
- Mövqenin təyini: Oyunçu, top ona ötürülən zaman, rəqibin sonuncu müdafiəçisindən daha yaxın mövqedədirsə və qapıya daha yaxınsa, bu, ofsayt vəziyyətidir.
- Topun ötürülməsi: Top ötürülən anda oyunçunun mövqeyi yoxlanılır.
Ofsayt sayılmayan hallar
- Öz meydançasında olmaq: Hücum edən oyunçu öz meydançasında olduğu müddətdə ofsayt vəziyyəti yaranmaz.
- Müdafiəçi tərəfindən ötürmə: Əgər top rəqib müdafiəçisi tərəfindən ötürülürsə, hücumçu ofsayt qaydasını pozmuş sayılmaz.
Ofsayt qaydasının tətbiqi
Hakimlərin rolu-Ofsayt qərarını yan xətt hakimləri və VAR (Video Assistant Referee) sistemindən istifadə edən baş hakimlər qəbul edir. Yan xətt hakimi oyunçunun mövqeyini diqqətlə izləyərək bayraq qaldırmaqla ofsaytı işarə edir.
VAR sistemi və ofsayt-Müasir dövrdə VAR texnologiyası ofsayt vəziyyətlərinin daha dəqiq müəyyən edilməsinə kömək edir. Bu texnologiya oyunda ədaləti təmin etmək üçün xüsusi qrafiklərdən istifadə edir.
Ofsayt qaydasının əhəmiyyəti
Oyun balansını qorumaq-Ofsayt qaydası, futbolun balanslı və ədalətli bir şəkildə oynanmasını təmin etmək məqsədi daşıyır. Bu qayda olmadan hücumçular həmişə qapıya yaxın mövqedə dayanaraq oyunun dinamikasını poza bilərdilər.
Ofsayt qaydası müdafiə strategiyalarında mühüm rol oynayır. Müdafiəçilər, rəqib oyunçuları ofsaytda buraxmaq üçün xüsusi mövqe taktikalarından istifadə edirlər.