Patriot nədir?

Patriot — ümumilikdə “vətənpərvər” anlamında istifadə olunan bir termindir. Bu anlayış, insanın doğulduğu, yaşadığı və ya mənsub olduğu ölkəyə, torpağa və xalqına olan sevgi və sədaqət hissini ifadə edir. Patriot olmaq, sadəcə sözlə deyil, əməllə də özünü göstərən bir anlayışdır. Bir insanın öz vətəni üçün göstərdiyi fədakarlıq, sədaqət və vətəndaşlıq borcunu yerinə yetirmə forması patriotizm adlanır və həmin insana da patriot deyilir.

“Patriot” sözü latınca “patria” (vətən) sözündən yaranmışdır. Qədim dövrlərdə bu söz daha çox hərbi və siyasi mənada işlədilirdi. Orta əsrlər və yeni dövr ərzində isə “patriot” anlayışı genişlənmiş və müasir dövrdə insanın vətənə olan bağlılığı, sevgisi və müdafiə hissi ilə əlaqələndirilmişdir. Bu anlayış müxtəlif dövrlərdə fərqli şəkildə təzahür etsə də, əsas məğzi vətənin rifahı və müdafiəsi uğrunda mübarizə aparmaqdır.

Patriotizmin formaları

Patriotizmin müxtəlif formaları mövcuddur və bu, insanların vətənə olan münasibətinin necə təzahür etdiyindən asılıdır:

• Emosional patriotizm: Bu tip patriotizm daha çox hiss və duyğulara əsaslanır. Məsələn, vətən himnini dinləyərkən qürur hissi keçirmək.
• Rasional patriotizm: İnsan vətəninə qarşı sevgisini konkret əməl və davranışlarla göstərir. Məsələn, təhsil almaq və ölkənin inkişafına töhfə vermək.
• Müdafiəvi patriotizm: Vətənin təhlükə altında olduğu hallarda onun qorunması üçün fəal iştirak etmək.
• Tənqidi patriotizm: İnsan ölkəsini sevsə də, mövcud problemləri görür və onların həlli üçün çalışır.

Patriot olmaq nə deməkdir?

Patriot olmaq, sadəcə müharibə vaxtı vətəni müdafiə etmək anlamına gəlmir. Gündəlik həyatda vətəndaş olaraq vətənə faydalı olmaq, qanunlara riayət etmək, təbiəti qorumaq, vergi ödəmək, dövlət dilini düzgün bilmək və yeni nəslin sağlam ruhda tərbiyəsi üçün çalışmaq da patriotizmin bir parçasıdır.

Əsl patriot:

• Vətənin dəyərlərinə hörmət edir
• Vətəndaş hüquq və vəzifələrini dərk edir
• Sosial ədalətə və inkişaf prosesinə dəstək verir
• Tənqid etməkdən çəkinmir, lakin bu tənqidin məqsədi inkişafdır
• Hər zaman vətənin rifahını şəxsi maraqlardan üstün tutur

Patriot və millətçilik arasındakı fərq

Patriotizm və millətçilik tez-tez bir-birinə qarışdırılsa da, aralarında mühüm fərqlər var. Patriotizm əsasən vətənə olan bağlılıq və onu qorumaq istəyidir. Millətçilik isə bəzən digər millətləri kiçiltmək və öz millətini üstün görmək kimi radikal ideyalarla müşahidə oluna bilər. Patriotizm daha çox birləşdirici, millətçilik isə bölücü ola bilər. Sağlam patriotizm hər zaman dözümlülük, ədalət və ümumbəşəri dəyərlərlə uzlaşmalıdır.

Müasir dövrdə patriotizm

Bu gün patriot olmaq təkcə fiziki müdafiə ilə deyil, həm də intellektual və texnoloji sahədə ölkəyə töhfə verməklə mümkündür. Məsələn:

• Elm və təhsildə uğur qazanaraq ölkəni beynəlxalq arenada təmsil etmək
• Öz ölkəsinin mədəniyyətini tanıtmaq və yaymaq
• Rəqəmsal sahədə layihələr yaradaraq ölkənin iqtisadi inkişafına töhfə vermək
• Könüllü fəaliyyətlə cəmiyyətə xidmət etmək

Bu cür fəaliyyətlər vətənin inkişafına dəstək olmaqla yanaşı, gənclərə də müsbət nümunə yaradır.

Patriotizmin rolu və əhəmiyyəti

Patriotizm bir ölkənin milli birliyini və sabitliyini qoruyan əsas təməllərdən biridir. İnsanların vətənə bağlılığı yüksək olduqda:

• Dövlətin suverenliyi və ərazi bütövlüyü daha yaxşı qorunur
• Sosial həmrəylik güclənir
• İctimai qaydalara riayət artır
• Gənc nəslin vətənpərvər ruhda tərbiyəsi təmin olunur
• Mədəni və tarixi dəyərlər qorunur

Bu səbəbdən, hər bir cəmiyyət sağlam və təhsilli patriota ehtiyac duyur.

Patriot olmaq — vətənə sevgini sözlə deyil, əməllə göstərmək deməkdir. Gündəlik həyatın istənilən sahəsində vətənə sadiq və məsuliyyətli vətəndaş kimi davranmaq əsl patriotizmdir. Müasir dünyada patriotizm həm əsgər meydanında, həm də elm, texnologiya, mədəniyyət və sosial sahələrdə özünü göstərməlidir.