Tatami nədir?

Tatami, ənənəvi olaraq Yaponiyada istifadə olunan, düzbucaqlı formaya malik, əsasən döşəmə örtüyü kimi işlədilən bir matdır. Tatami döşəmələri qədim zamanlardan bəri Yapon mədəniyyətinin bir hissəsi olub və bu gün də geniş istifadə olunur. Bu xüsusi örtük yalnız döşəmə olaraq deyil, həm də döyüş sənətləri və meditasiya yerlərində, eləcə də xüsusi məkanlarda istifadə edilir. Bu yazıda tataminin tarixi, növləri, istifadəsi və əhəmiyyəti haqqında məlumat verəcəyik.

Tatami nədir?

Tatami, düzbucaqlı formaya malik, əsasən düyü samanından hazırlanmış bir matdır. O, Yapon mədəniyyətinin ayrılmaz hissəsi olan ənənəvi evlərdə və müxtəlif məkanlarda döşəmə örtüyü kimi geniş istifadə edilir. Tatami matlarının ortası adətən düyü samanı ilə doldurulur, üstü isə toxunmuş qamış materialından (igusa) örtülür. Bu, matın həm davamlılığını artırır, həm də onun xüsusi görünüşünü yaradır. Tatami evlərdə, çay mərasimlərində, döyüş sənətlərində və məbədlərdə istifadə olunur və Yapon mədəniyyətində xüsusi əhəmiyyətə malikdir.

Tataminin tarixi

Tataminin tarixi təxminən 8-ci əsrdən başlayır və Yaponiyada ən qədim dövrlərdən bəri istifadə olunur. İlk dəfə tatami zəngin samuray ailələrinin evlərində istifadə edilirdi, lakin zamanla bu matlar daha geniş təbəqələr arasında populyarlaşdı. Ənənəvi Yapon evlərində tatami otaqları, mədəniyyətin, dinin və ailə həyatının mərkəzi rolunu oynayırdı.

Qədim zamanlarda tatami yalnız yüksək rütbəli şəxslərin evlərində istifadə olunurdu, çünki bu material çox bahalı idi. Zaman keçdikcə tatami istehsal texnologiyaları inkişaf etdi və daha çox insan üçün əlçatan oldu. Bu gün Yaponiyada çox sayda evdə və ictimai yerlərdə tatami döşəmələri geniş yayılmışdır.

Tataminin növləri

Tatami müxtəlif növlərdə mövcuddur və onların istifadəsi məkanın növündən və məqsədindən asılıdır. Aşağıda ən çox rast gəlinən tatami növlərini qeyd edək:

• Jōdan tatami – Bu tatami növü adətən yüksək keyfiyyətli evlərdə və xüsusi mərasimlərdə istifadə edilir. Matın qalınlığı daha çox olur və daha incə toxunma texnikasından istifadə olunur.
• Kaidan tatami – Bu növ tatami pilləkənlərdə istifadə olunur. O, daha nazik və kiçik ölçülü olur, lakin eyni davamlılığa malikdir.
• Tatami-do – Yapon döyüş sənətlərində (karate, cüdo və s.) istifadə olunan tatami-do matları daha qalındır və xüsusi hazırlanmış materiallardan ibarət olur ki, bu da döyüş zamanı təhlükəsizliyi təmin edir.

Tataminin hazırlanması

Tatami ənənəvi üsullarla hazırlanır və onun istehsalı olduqca vaxt aparan bir prosesdir. Ənənəvi olaraq tatami düyü samanı ilə doldurulur, bu isə tataminin xüsusi davamlılığını təmin edir. Matın üzəri toxunmuş qamışla örtülür və matın kənarları xüsusi parça və ya dəri ilə tamamlanır. Müasir dövrlərdə tataminin hazırlanmasında bəzi dəyişikliklər olsa da, ənənəvi üsullar hələ də geniş istifadə olunur.

Tataminin ölçüsü də xüsusi standartlara uyğun hazırlanır. Ənənəvi Yapon evlərində otaqlar tatami matlarının ölçüsünə əsasən ölçülür və bu ölçü standart olaraq qəbul edilir.

Tataminin istifadəsi

Tatami əsasən aşağıdakı məqsədlər üçün istifadə olunur:

Yapon evlərində tatami ən çox döşəmə örtüyü kimi istifadə edilir. Bu örtüklər evlərdə həm estetik, həm də funksional rol oynayır. Tatami otaqları həm də meditasiya və dinclik üçün ideal mühit yaradır.

Karate, cüdo, aikido və digər Yapon döyüş sənətlərində tatami matları döşəmə olaraq geniş istifadə edilir. Tatami matları bu sənətlərin təhlükəsiz və rahat şəraitdə öyrənilməsinə kömək edir.

Yapon çay mərasimlərində tatami matları istifadə edilir. Çay mərasimi Yapon mədəniyyətinin vacib bir hissəsidir və bu mərasimlərin keçirildiyi otaqlarda tatami döşəmələri əsas elementdir.

Yapon məbədlərində də tatami döşəmələri geniş yayılmışdır. Bu döşəmələr Yapon dini mərasimləri üçün xüsusi məkanlar yaradır.

Tataminin xüsusiyyətləri və üstünlükləri (H2)

Tatami matlarının bir çox üstünlükləri mövcuddur və onlar bu materialın geniş yayılmasına səbəb olmuşdur. Tataminin əsas üstünlükləri aşağıdakılardır:

Tatami matları evdə rahat mühit yaradır və istilik izolyasiyası baxımından effektivdir. Xüsusilə soyuq havalarda tatami otaqları daha isti olur.

Tatami təbii materiallardan hazırlandığı üçün ekoloji cəhətdən təmizdir. Düyü samanı və qamış materialları təbiətə zərər vermir və insan sağlamlığı üçün təhlükəsizdir.

Tatami matları uzunömürlüdür və düzgün istifadə olunduqda uzun illər boyu öz keyfiyyətini saxlayır.

Tatami matları otaqlara xüsusi estetik görünüş verir. Onlar Yapon mədəniyyətinin ənənəvi elementlərini daşıyır və interyerə unikal bir atmosfer bəxş edir.

Tataminin müasir dövrdə istifadəsi

Müasir dövrdə tatami matlarının istifadəsi Yaponiyadan kənarda da geniş yayılmağa başlayıb. Bu örtüklər rahatlığı və estetik görünüşü ilə dünyanın müxtəlif yerlərində evlərdə, spa mərkəzlərində və döyüş sənəti məktəblərində istifadə edilir. Tatami, həmçinin Asiya mədəniyyətinə marağı olan şəxslər tərəfindən interyer dizaynında geniş istifadə edilir.

Bununla yanaşı, müasir texnologiyalar sayəsində tatami matlarının istehsalında yeni materiallar və texnikalar tətbiq olunur. Müasir tatami matları daha yüngül və dayanıqlı materiallardan hazırlanır və bu da onların istifadəsini daha əlverişli edir.

Tatami, Yapon mədəniyyətinin dərin köklərinə bağlı olan və həm estetik, həm də funksional xüsusiyyətləri ilə seçilən bir döşəmə örtüyüdür. O, yalnız ev döşəməsi kimi deyil, döyüş sənətləri, çay mərasimləri və dini mərasimlər üçün də istifadə olunur. Tataminin təbii materiallardan hazırlanması və rahatlığı onu həm Yaponiyada, həm də dünyada geniş istifadə olunan bir materiala çevirir.